%0 Journal Article %T تغییرات زمانی و مکانی آلاینده های هوا با استفاده از GIS (مورد مطالعه:نیمه شمالی شهر تهران ) %J جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران) %I انجمن جغرافیایی ایران %Z 2783-3739 %A رنجبر, محسن %A ماهک, بتول %D 2019 %\ 05/22/2019 %V 17 %N 60 %P 72-85 %! تغییرات زمانی و مکانی آلاینده های هوا با استفاده از GIS (مورد مطالعه:نیمه شمالی شهر تهران ) %K آلاینده های هوا %K تهران %K GIS %K عناصر اقلیمی %K تغییرات زمانی %R %X کلان‌شهر تهران به دلیل تمرکز جمعیت، استقرار صنایع در داخل و حومه شهر، تردد وسایط نقلیه، مصرف زیاد سوخت‌های فسیلی، موقعیت جغرافیایی ویژه، اقلیم منحصربه فرد و ویژگی های خاص توپوگرافی یکی از آلوده‌‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل رفتار زمانی و مکانی آلاینده‌های (مونوکسید کربن، دی‌اکسید نیتروژن، ازن تروپوسفری، ذرات معلق، و دی‌اکسید گوگرد) در هوای نیمه شمالی شهر تهران است. به منظور بررسی تغییرات آلاینده های هوا در مقیاس های زمانی و مکانی داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی و آلودگی‌سنجی شرکت کنترل کیفیت هوا و سازمان محیط زیست تهران طی سال های 1391- 1387مورد استفاده قرارگرفت. داده ها با استفاده از نرم افزارهای ‌ SPSS و Excel محاسبه و نتایج حاصل از تحلیل های آماری توزیع آلاینده ها در مقیاس های زمانی و مکانی با نرم افزار ArcGIS 9.3 و با تابع تحلیلی درون‌یابی فاصله معکوس ( IDW) به صورت نقشه‌ ها ،جداول و نمودار ها تهیه و ترسیم شده است . بر اساس نتایج مطالعه غلظت سه آلاینده مونواکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد در زمستان به حداکثر می رسد ، اما غلظت ذرات معلق و ازن تروپوسفری در تابستان بیشتر است. تمام آلاینده‌ها با عناصر اقلیمی همبستگی معنادار نشان دادند. ضریب همبستگی مونواکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد با باد منفی و با دما و فشار سطح زمین مثبت می باشد . همبستگی ازن و ذرات معلق با دما و سرعت باد مثبت وبا فشار و رطوبت منفی است. توزیع فضایی مراکز با آلودگی شدید عمدتا در اطراف ستاد بحران ، شهرداری منطقه 7 ، دانشگاه شریف و پارک رز ،اقدسیه و پونک شدت آلودگی کمتر است. %U https://mag.iga.ir/article_247263_c96cb39ebd335643da3a8b66fcd13f03.pdf