2024-03-29T16:58:56Z
https://mag.iga.ir/?_action=export&rf=summon&issue=33679
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
تأثیر تغییر اقلیم بر تقویم زراعی گندم دیم (رقم چمران) مطالعه موردی دزفول
فاطمه
امیری
حسن
لشگری
جبرائیل
قربانیان
جعفر
مرشدی
امروزه تغییر اقلیم بهعنوان یک چالش محیطی پیش روی دانشمندان اقلیمشناس، متخصصان محیطزیست و سیاستمداران و حکمرانان دولتهاست. صرفنظر از هر دیدگاه علمی و تئوریک درباره تغییر اقلیم حتی بهعنوان یک پدیده مفروض باید نسبت به این مسئله دغدغه مند بود. چراکه اتخاذ تدابیر پیشگیرانه ما را از آسیبهای احتمالی آن ایمنتر خواهد کرد. با این دیدگاه در این تحقیق درصدد آشکارسازی اثر تغییر اقلیم بر تقویم زراعی گندم دیم (رقم چمران) بهعنوان گونه مورد کشت در استان خوزستان پرداختهشده است. دادههای بارش، دمای حداقل و حداکثر در دوره اقلیمی 1980 تا 2010 مرتبسازی گردید و پس از نرمالسازی دادهها وارد محیط نرمافزار LARS-WG گردید و خروجی آن توسط مدل LARS-WG تحت سناریوی انتشار A2 برای دوره اقلیمی 2015 تا 2045 برای چهار پارامتر دمای حداقل، دمای حداکثر، تابش و بارش شبیهسازی گردید. همچنین برای دوره آتی محدوده (2030-2015) و (2045-2030) از دادههای مدل HADGCM2 از خروجی MarkSim استفادهشده است. نتایج این تحقیق نشان داد که در دو دوره 15 ساله 2015 تا 2030 و 2030 تا 2045 میلادی دماهای حداقل و حداکثر بر اساس تمام سناریوهای بدبینانه و خوشبینانه روندی افزایشی خواهد داشت. این افزایش در ماههای مارس تا آوریل که مصادف با دوره برداشت بیشتر از سایر ماهها میباشد. بارش در ماههای ژانویه، دسامبر و مارس در تمام سناریوها روند کاهشی خواهد داشت. این روند کاهشی بخصوص در دوره پیشبینی 2015 تا 2030 محسوستر از دوره پیشبینی 2030 تا 2045 خواهد بود. در مقابل در ماههای نوامبر، فوریه و آوریل در تمام سناریوها روند افزایشی خواهد داشت. بر اساس ترکیب دو عنصر دما و بارش پیشبینیشده برای دو دوره آینده تمام دورههای کاشت، داشت و برداشت بین 10 تا 15 روز پیش افتادگی خواهند داشت.
تغییراقلیم
تقویم زراعی
گندم
رقم چمران
دزفول
2020
08
22
6
18
https://mag.iga.ir/article_245629_963a281a0ecf092f9890cf4ddd80a767.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
تحرک و جابجایی هوشمند شهری و توسعه پایدار شهر شیراز
الهه
کاوسی
جمال
محمدی
تحرک و جابجایی هوشمند شهری در چند سال اخیر به طور فزاینده ای نه تنها در ادبیات دانشگاهی بلکه در سیاستها و استراتژی های شهری به موضوع بحث و گفتگو تبدیل شده است. با این حال، در بسیاری از شهرهای جهان و کشور ما ایران تحرک و جابجایی هوشمند شهری با مشکلاتی مانند عدم مشارکت شهروندان و نابرابری ناشی از مدیریت ناکارآمد شهری همراه بوده است. ینابراین درپژوهش حاضر سعی شده است با دیدگاهی نوآورانه به ارزیابی و تبیین شاخص های تحرک و جابجایی( شامل زیرساختهای حمل و نقل، حمل و نقل عمومی، حمل و نقل پایدار، فناوری اطلاعات و ارتباطات)و ابعاد اجتماعی این زیرساختها شامل میزان مشارکت شهروندان در استفاده از این زیرساختها) و ارتباط این شاخص ها با توسعه پایدار شهر شیراز پرداخته شود. روش تحقیق با توجه به ماهیت آن توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. روشهای گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای(اسنادی) و میدانی میباشد. نمونه آماری پژوهش شامل 420 نفر از شهروندان ساکن در مناطق یازدهگانه شهر شیراز هستند. یافته ها نشان داد میانگین متغیر تحرک و جابجایی هوشمند در شهر شیراز به طور معناداری پایینتر از حد متوسط (3) برآورد شده است (05/0 ≥ Sig) و در وضعیت مناسب و مطلوبی قرار ندارد. همچنین رابطه معناداری بین متغیر تحرک و جابجایی هوشمند و شاخص های آن با متغیر توسعه پایدار در شهر شیراز وجود دارد؛ برآورد مقادیر مربوط به رگرسیون چندگانه اثر شاخصهای تحرک هوشمند بر توسعه پایدار نیز نشاندهنده این است که شاخصهای تحرک هوشمند در مجموع 26 درصد از واریانس متغیر توسعه پایدار را تبیین میکنند، با مدنظر قرار دادن مقادیر مربوط به حجم اثر شاخص ضریب تعیین این مقدار بزرگ برآورد میشود. به عبارت دیگر شاخصهای تحرک هوشمند در حد متوسط به بالا توان تبیین واریانس متغیر توسعه پایدار را دارند
شهرهوشمند. تحرک و جابجایی هوشمند. توسعه پایدار . شهر شیراز
2020
08
22
19
30
https://mag.iga.ir/article_245630_72a875ee204b27cbd1cac115974f5c3b.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
نقش شهرک های صنعتی در پایداری اقتصادی نواحی روستایی ( مطالعه موردی دهستان القچین، شهرستان چرام، استان کهگیلویه و بویر احمد)
عصمت
انصاری
حسین
فراهانی
مهدی
چراغی
صنایع روستایی به دلیل ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و کاهش فقر در جامعه روستایی بویژه در جوامعی که اقتصاد کشاورزی حکمفرماست از اهمیت به سزایی برخوردار است. مسائل و مشکلات زیستی، اختلاف درآمد و سطح زندگی بین جوامع شهری و روستایی که از عوامل مهم مهاجرتهای روستایی-شهری است، بسیاری از برنامه ریزان را به اتخاذ استراتژیهای جدید توسعه روستایی بویژه صنعتی کردن روستاها واداشت. هدف از این تحقیق بررسی نقش شهرک های صنعتی در پایداری اقتصادی نواحی روستایی در دهستان القچین شهرستان چرام می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی می باشد و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای و میدانی از طریق پرسشنامه در قالب طیف لیکرت طراحی و اقدام به سنجش سطح عملکرد شهرک صنعتی بر روستاهای پیرامون شده است. حجم نمونه مورد مطالعه منتج از فرمول کوکران 179 خانوار بوده است و تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان می دهد که بر اساس آزمون ویلکاکسون بین متغیرهای اقصادی و زیست محیطی رابطه معناداری وجود دارد.
صنعتی شدن. شهرک های صنعتی. پایداری اقتصادی. دهستان القچین. شهرستان چرام
2020
08
22
31
43
https://mag.iga.ir/article_245631_f5675c1bbc3b172338d45a6faeddae1b.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
تحلیلی بر اندازه گیری خط فقر نسبی در استان چهارمحال بختیاری
ماه پسند
مالکی سونکی
محمدحسین
سرائی
هدف از این مطالعه، بررسی و تحلیل و تبیین خط فقر نسبی بر اساس روش ۵۰ و ۶۶ درصد میانه ی مخارج خانوارهای شهری و روستایی در استان چهارمحالوبختیاری با شاخص های اصابت فقر و شدت فقر در طی سال های ۱۳۹۰ تا سال ۱۳۹۵ است. روش تحقیق مقاله «توصیفی – تحلیلی» است. بر اساس بررسی های صورت گرفته توزیع درآمد در آخرین سال مطالعه(1395)، ده درصد از ثروتمند ترین جمعیت نسبت به ده درصد از فقیر ترین جمعیت در مناطق شهری و روستایی استان چهارمحال و بختیاری به ترتیب 68/6 و 24/8 می باشد. این ارقام در سطح کشور به ترتیب 7 و 53/8 درصد است. ارقام نشان می دهد که توزیع درآمد در جامعه ی شهری استان چهارمحال و بختیاری نسبت به جامعه شهری کشور و جامعه روستایی استان از وضعیت بهتر برخوردار است. برای محاسبات خط فقر نسبی بر اساس روش ۵۰ و ۶۶ درصد میانه ی مخارج از شاخص های اصابت فقر و شکاف و شدت فقر استفاده شده است، با مقایسه ی اصابت فقر و شدت فقر مشخص می شود که اگر چه اصابت فقر (درصد افراد زیر خط فقر) تغییر چندانی نکرده است ولی با توجه به افزایش شدت فقر که برای نقاط شهری از سال 1390 تا 1395 به روش 66 درصد میانه ی مخارج از 1288/ به 3523/ یعنی ۷۲/۲ برابر افزایش پیدا کرده است و برای نقاط روستایی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ به روش ۶۶ درصد میانه مخارج از ۱۰۱۳/ به ۲۷۸۸/ یعنی ۷۵/۲ برابر افزایش پیدا کرده است.
خط فقرنسبی
روش ۵۰ و ۶۶ درصد میانه
اصابت فقر
شدت فقر
استان چهار محال بختیاری
2020
08
22
44
54
https://mag.iga.ir/article_245632_9a7cdbde7bcffc6c2b491a750957f79b.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
جایگاه استراتژیک سوریه در تقابل روسیه با آمریکا
حمید
درج
علی
باقری دولت آبادی
سوریه یکی از کشورهایی است که از اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاصی در سیاست خاورمیانهای روسیه برخوردار است. امروزه با شکلگیری بحران سیاسی در سوریه، این کشور عرصه اختلافات و رقابتهای ژئوپلیتیک دو کشور آمریکا و روسیه گشته و هر یک بر اساس اهداف و منافع خود به ایفای نقش در این بحران میپردازند. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که دلایل اهمیت استراتژیک سوریه در تقابل روسیه با آمریکا چیست؟ و چرا روسیه اینگونه از بشار اسد حمایت میکند؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که در رقابتهای آمریکا و روسیه، سوریه آخرین برگ برنده مسکو برای حفظ قدرت منطقهای خود و باقی ماندن در جرگه قدرتهای بزرگ است؛ لذا شکست و سرنگونی اسد، افول قدرت در مسکو را به نمایش میگذارد. یافتههای پژوهش نشان میدهد؛ با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک سوریه در منطقه و اهمیت استراتژیک این کشور در معادلات بینالمللی، مسکو در تلاش است تا ضمن حفظ نظام سیاسی سوریه با بهرهمندی از ابزارهای مختلف(سیاسی، نظامی،...)، بیشترین نقش را در آینده سوریه ایفاء کند؛ تا بتواند ساختار و نظم کلی در منطقه را حفظ و مانع از گسترش دخالت و نفوذ غرب به ویژه آمریکا در منطقه شود. مقاله پیشرو با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه رئالیسمتهاجمی شکل میگیرد.
روسیه
آمریکا
بحران سوریه
ژئوپلیتیک
رئالیسم
تهاجمی
2020
08
22
55
68
https://mag.iga.ir/article_245633_1f3728d1948eb13516bc5131db943458.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
مطلوبیت بخشی کیفی پیاده راه های شهری (مطالعه موردی: پیاده راه سبزه میدان شهر زنجان)
محمدتقی
حیدری
شهرام
محمدی
فضای شهری با راهبردهای اجتماعی درگیر است و همین عامل آن را بیش از جوانب کالبدی–فیزیکی اش، به یک پدیده اجتماعی مبدل کرده است. در این راستاست که برنامه ریزی و طراحی فضاهای شهری مردم مدار از ابتدای شکل گیری دانش برنامه ریزی شهری از لابلای اظهار نظرهای صاحبنظران این رشته قابل ردیابی بوده است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی میزان مطلوبیت پیاده راه سبزه میدان شهر زنجان از منظر همپیوندی بین مردم و فضا و تعیین مولفه های موثر بر مطلوبیت بخشی همپیوندی پیاده راه سبزه میدان شهر زنجان می باشد. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و پیمایشی انجام یافته است. نمونه آماری پژوهش متشکل از 120 نفر از شهروندان در حال پیاده روی در محدوده پیاده راه سبزه میدان شهر زنجان می باشد. آماده سازی و پردازش داده های مورد نیاز نیز از طریق نرم افزارهایSPSS ,ArcGis و lisrelانجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که غالب شاخص ها به سمت ناپایداری و نسبی بودن در حال حرکت هستند و مهمترین راهبرد برای مطلوبیت پیاده راه سبزه میدان، ایجاد رفاه و آسایش محیطی بواسطه توسعه بهداشت و ایمنی در محور پیاده راه سبزه میدان می باشد.
پیاده راه شهری
هم پیوندی
حس مکان
شهر زنجان
2020
08
22
69
82
https://mag.iga.ir/article_245634_bfd1187a35ca23231c60e3b233ef6ebc.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
ارتقای اصول مرتبط با نظام کنترل ساختوساز بر مبنای رویکرد پایداری و حقوق شهروندی
سیداحمد
انوری
مصطفی
بهزادفر
اسماعیل
شیعه
سرعت رو به تزاید ساخت و ساز در دنیای مدرن و شتابزدگی در دستیابی به محصول نهایی، فرصت تفکر و تأمل در لایههای این صنعت را از بین برده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی اصول و دستورالعملهایی ساختوساز در ایران در ارتباط با سامانههای ساختوساز پایدار بینالمللی موفق از جمله لیید و برییم و نیز تأکید بر حقوق شهروندی در قالب حقوق مجاورت و همسایگی میباشد. به منظور دستیابی به این هدف، روش به کار گرفته شده در پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و انطباقی با رویکرد انتقادی بوده و از نظر نوع، جزء تحقیقات کاربردی میباشد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشاندهنده این موضوع است که اصول ساختوساز موجود در ایران (فنی، بهداشتی، شهرسازی و ...) دارای نکات اساسی و پایهای مناسبی میباشند اما این اصول نیازمند بازنگری جدی با توجه به تغییرات به وجود آمده در شرایط محیطی و شهری در ایران و نیز با توجه به پیشرفتهای جدید علمی و اهمیت روزافزون مسائل مربوط به توسعه پایدار در سراسر جهان میباشند.
اصول نظام کنترل ساختوساز
رویکرد پایدار
یلیید و برییم
حقوق شهروندی
2020
08
22
83
95
https://mag.iga.ir/article_245636_c6fd292d1ece9d622feb4d0160ea2962.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
سنجش سطح توسعه روستاهای ایران با استفاده از شاخصهای طبیعی کیفیت زندگی (PQLI)
علی
حاجی نژاد
شیما
دادفر
مهرداد
طولابی نژاد
برای سنجش سطح توسعه، تغییر و تحولات فرایند توسعه روستایی و با هدف برنامهریزی و ارزشیابی طرحهای توسعه روستایی از شاخص-های مختلفی استفاده میشود. یکی از شاخصهای مهم برای سنجش برنامههای توسعه روستایی استفاده از شاخصهای طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) میباشد. این شاخص به دلیل سادگی و قابلیت استفاده در سطح وسیع برای سنجش و یا مقایسه سطح توسعه بین مناطق مختلف کاربرد فراوانی دارد. در این مطالعه نیز با استفاده از شاخصهای طبیعی کیفیت زندگی موریس و مکآلپین به بررسی سطح توسعه روستاهای کشور پرداخته شده است. در این پژوهش با رویکردی اثباتگرایانه و پوزیتیویسم که دارای ماهیتی کاربردی است و بر روشهای کمی تاکید دارد، به پیگیری هدف تحقیق که سنجش سطح توسعه روستاهای ایران است، پرداخته شد. دادههای تحقیق از منابعی چون مرکز آمار ایران، دادههای وزارت بهداشت و درمان و سالنامههای آماری استانها گردآوری و با استفاده از فرمولهای سنجش ضریب سطح توسعه موریس و مکآلپین، سطح توسعه روستاهای کشور محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که سطح توسعه روستاهای کشور از نظر شاخص-های طبیعی کیفیت زندگی با همدیگر تفاوت دارند. استانهای مرکزی کشور از نظر ضریب این شاخص نسبت به مناطق دیگر کشور در سطح مناسبی از توسعه روستایی قرار دارند. در حالی که استانهای حاشیهای کشور در سطح متوسطی از توسعه قرار دارند، و استان سیستان و بلوچستان که جز استانهای توسعه نیافته کشور محسوب میشود، در پایینترین سطح توسعه روستایی قرار گرفته است.
توسعه
توسعه روستایی
شاخص
های طبیعی کیفیت زندگی
ایران
2020
08
22
96
119
https://mag.iga.ir/article_245637_84f7d2e9782a2d452cff4cce16d120fb.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
بررسی راهکارهای مدیریت یکپارچه شهری(نمونه موردی: شهر اهواز)
علی
چاروسایی
مریم
ایلانلو
مدیریت یکپارچه شهری به معنای اتخاذ یک رویکرد کلنگرانه و طراحی سازوکارهایی جهت پیگیری رویکـرد مـذکور در مدیریت امور شهر است. هدف از این پژوهش بررسی راهکارهای مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهر اهواز میباشد. روش استفاده در این تحقیقتوصیفی – تحلیلی است. بدین منظور در ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانهای، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه دادههای تحقیق گردآوری شده و با استفاده از مدل SOWT به ارائه راهکار در خصوص مدیریت یکپارچه در شهر اهواز پرداخته شدو در این راستا ایجاد مدیریت یکپارچه بهترین تصمیم جهت کاهش و رفع نارساییهای شناخته شد. نتایج آزمون t نشان میدهد میانگین بدست آمده در تمامی نه مؤلفه پایینتر از میانگین نظری(3) ارزیابی شده است و تفاوت آنها از مطلوبیت عددی نیز به شکل منفی ارزیابی و برآورد شده است یعنی اکثر آزمودنیها گزینه کم و خیلی کم را انتخاب کرده اند. در این میان وضعیت مؤلفه ساختار تشکیلاتی نسبت به سایر مولفه های وضعیت نامناسبتری دارد و مولفه دیدگاه سیستمی و قدرت از وضعیت مطلوبتری برخوردارند.
مدیریت
یکپارچه شهری
آزمون t
اهواز
مدل SWOT
2020
08
22
120
132
https://mag.iga.ir/article_245638_5123703b3bc2267d636dad3ebae58f11.pdf
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
2783-3739
2783-3739
1399
18
65
تحلیل فضایی تأثیر سرمایه اجتماعی بر زیست پذیری محلات شهری نمونه موردی: محلات شهر مراغه
حسن
آهار
ایوب
منوچهری
میرنجف
موسوی
زیست پذیری شهری پیچیده و تحت تأثیر عوامل فراوانی است. برای سنجش آن با توجه به اهدف از رویکردهای مختلف استفاده می شود . هدف مطالعه تحلیل تأثیر سرمایه اجتماعی بر زیست پذیری محلات شهر مراغه می باشد. مطالعه حاضر متشکل از سه مرحله شامل: بررسی زیست پذیری محلات، بررسی سرمایه اجتماعی محلات و در نهایت سنجش میزان تأثیر گذاری شاخص های سرمایه اجتماعی بر میزان زیست پذیری محلات شهر می باشد. تعداد شاخص های زیست پذیری 15 مورد بوده است. شاخص های سرمایه اجتماعی در 5 شاخص اصلی و 39 زیر شاخص بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده است و جمع آوری اطلاعات پیمایشی بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات به صورت پرسشنامه بوده و حجم نمونه 383 مورد می باشد . برای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نتایج رگرسیون وزنی جغرافیایی در مقایسه با رگرسیون چند متغیره با توجه به ماهیت داده های فضایی از اعتبار بهتری برخوردار است. ضریب تأثیر سرمایه اجتماعی در اکثر محله های شهر مراغه مثبت بوده است. نتایج نشان داد که 90 درصد زیست پذیری محلات شهر مراغه را شاخص سرمایه اجتماعی برآورد می کند، این نتایج نشان دهنده نقش مهم و تأثیر گذار سرمایه اجتماعی در زیست پذیری محلات شهری می باشد.
مراغه
سرمایه اجتماعی
زیست پذیری
رگرسیون وزنی جغرافیایی
2020
08
22
135
147
https://mag.iga.ir/article_245639_7633cdcc8c607cf4e2f31f6799dc0b08.pdf