بررسی شاخص های تأثیرگذار در تبدیل شهر ایرانی به جهانشهر اسلامی (نمونه موردی: شهر اصفهان )

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

این مقاله جهت بررسی و تعریفی از جهانشهر اسلامی و شناسایی شاخص‌های مؤثر در تبدیل شهر اسلامی به جهانشهر اسلامی می‌باشد. جهت این منظور به بررسی مهمترین عوامل موثر بر مطرح شدن شهر اصفهان به عنوان یک شهر اسلامی در سطح جهانی و بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل می‌پردازد. پژوهش مورد نظر از لحاظ هدف کاربردی و با توجه به مؤلفه‌های مورد ‌بررسی، رویکرد حاکم بر آن روش توصیفی- تحلیلی است و از تکنیک پویش محیطی و دلفی برای شناسایی متغیر‌ها و شاخص‌ها استفاده‌ شده است. بر اساس منابع بدست آمده و نظر کارشناسان از 168 متغیر شهر جهانی و شهر اسلامی، 51 متغیر جهت شناسایی شهر جهانی اسلامی بدست آمد. متغیرهای شناسایی شده بر اساس سطح تاثیر گذاری دسته بندی و در نرم افزار میک مک جهت محاسبات ماتریس تحلیل اثرات متقاطع جایگذاری گردید. در پایان تعداد 16 متغیر شامل میزان رشد تولید ناخالص داخلی، پویایی بازار شهری، تنوع و رقابت پذیری قیمت کالاها، میزبانی شرکت های بزرگ بین المللی (500 شرکت برتر جهانی)، میزان جمعیت شهری، تعداد پروازهای مستقیم بین المللی، تعداد هتل های بزرگ، تعداد بازدید کنندگان خارجی، تنوع تولید انرژی، ظرفیت جاذبه سایت های گردشگری، واقع شدن در مسیرهای اصلی حمل و نقلی، دخالت کم دولت در بازار و انجام امور نظارتی بر بازار، استقرار بانک‌های بین المللی، وجود بورس های بین المللی، تعداد دانشگاه های برتر و میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) به‌عنوان پیشران های کلیدی مؤثر بر تبدیل اصفهان به یک شهر جهانی به دست آمدند. نتایج ناشی از یافته ها بیان گر این حقیقت است که شهر اصفهان در صورت توجه و تقویت 16 پیشران توسعه از یک شهر منطقه ای به شهر جهانی اسلامی می‌تواند ارتقاء یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the effective indicators in turning the Iranian city into an Islamic globalcity (cas study: isfahan)

نویسندگان [English]

  • Hossein Kazemi 1
  • Jamal Mohammadi 2
1 Ph.D Student in geography and urban planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor of Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Extended Abstract 
Introduction
According to UN figures, by 2050 the urban population will reach 68% of the world's population(UN,2018). In this age, which can be called the age of accelerated urbanization, in the shadow of the global capitalist system, the urban economy is accelerating towards globalization. But the position of Iranian and Islamic cities is not very good. Tehran was ranked 93 rd in the world in 2016 and dropped to 108th in the world by 15 steps in 2020. Other Islamic cities in the Middle East, such as Istanbul, Cairo, Baghdad and Riyadh, have also been downgraded in recent years. In this regard, this research first seeks a definition of the Islamic world and then identifies the indicators of the world city and the Islamic city and then by collecting the indicators of the world city and the Islamic city and presenting it to experts in the form of a questionnaire and its analysis in software Mick Mac software and at the end, are stated the most important indicators in transforming the city of Isfahan as an Islamic globalcity.
 
Methodology
The present study, with a central index approach, identifies the most important variables affecting the city of Isfahan as a world-class city with Iranian Islamic indicators and examines the extent and how these factors affect. This research is applied in terms of purpose and according to the components under study, the approach is the descriptive-analytical method. Environmental and Delphi scanning techniques have been used to identify variables and indicators. In this regard, in the first stage, to collect variables from articles in journals, published articles on the subject of research were used; Then, a semi-structured questionnaire was distributed between experts and specialists in the field of urban issues and they were asked to score points in the matrix of intersecting effects on variables, based on effectiveness and affectivity with numbers in the range 0 to 3.
Results and Discussion
In this part of the research, with a futuristic approach, the factors affecting the emergence of Isfahan as a world-class city are identified and analyzed. In this regard, in order to identify the factors affecting the city of Isfahan as a world-Islamic city, two environmental scanning techniques and Delphi have been used. In this regard, 51 variables in 8 effective indicators have been extracted and entered into Mick Mac software by forming a 51 x 51 matrix. Based on the analytical results of this matrix, the variables of the economic sector had the greatest impact on the emergence of Isfahan as a global-Islamic city and the factors of the urban environment had the least impact. Interestingly, the variables of the economic sector, while having a very high impact, also have a very high impact. The next step is to analyze the stability and instability of the system to obtain the key impulses.
Conclusion
Based on the results of the questionnaire and analysis of variables obtained in Mick Mac software, economic sector variables have the greatest impact on the emergence of Isfahan as an Islamic world city and urban environmental factors have the least impact. According to the position of the variables in the diagram, what can be understood from the status of the distribution page of the variables affecting the city of Isfahan with the indicators of the Islamic World City is the instability of the system. Due to the instability of the system, 5 types of variables including: determinant or influential variables, two-dimensional variables, regulatory variables, affected or outcome variables, independent variables were identified in this system. Based on the results of Table (4), 16 main variables were obtained as key drivers of Isfahan's transformation into an Islamic world. The variables proposed in the indirect effect are also repeated with a slight shift in the indirect effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic global city
  • world city
  • Development drivers
  • Isfahan city

مراجع

  1. امیر احمدیان، بهرام و صالحی دولت آباد، روح ا... (1395). ابتکار جاده ابریشم جدید چین (اهداف،موانع چالشها)، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، دوره 9، شماره 36 ، صص. 34-9.
  2. پور احمد، احمد؛ قرخلو، مهدی و موسوی، سیروس (1390). بررسی مفاهیم و شاخص های نظریه شهر جهانی، فصلنامه باغ نظر، دوره 8، شماره16، صص. 42-29.
  3. پور احمد، احمد؛ منوچهری میاندوآب، ایوب؛ رفیعی مهر، حسین و عارف آقاصفری، حسین (1392). بررسی نقش وقف در توسعه و ساماندهی فضایی شهرها، مطالعة موردی: شهر لالجین، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، دوره 4، شماره 12، صص. 14-5.
  4. دانش، جابر (1390). مبانی شکل گیری و اصول سازمان یابی کالبد شهر اسلامی، فصلنامه شهر ایرانی- اسلامی، دوره 10 ، شماره 40 ، صص. 74-55.
  5. عبدی ملک کلایی، رسول؛ نورتقانی، عبدالمجید و سعدوندی، مهدی (1399). بازشناسی مولفه های معنایی کوچه های شهر ایرانی- اسلامی، مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر ساری، فصلنامه شهر ایرانی- اسلامی، دوره 1، شماره 1، تهران، صص. 63-55.
  6. ساسن، ساسکیا (1393). جهانشهرها، نیویورک، لندن و توکیو، ترجمه مهدی داودی، چاپ اول، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، تهران.
  7. رئیسی، محمد منان (1397). معماری و شهرسازی مطابق با سبک زندگی اسلامی، از تشریح وضع مطلوب تا تحلیل وضع موجود، چاپ اول، انتشارات دانشگاه قم، قم.
  8. رئیسی، محمد منان (1395). اندازه مطلوب شهر و حومه از منظر فقه شیعی، فصلنامه مدیریت شهری، دوره 9، شماره 43، صص. 20-7.
  9. رصدخانه روابط بین الملل مجمع جهانی صلح اسلامی (1396). یک کمربند-یک جاده، گزارش برگزاری مجمع عالی همکاری بین المللی تهران، نشر ترجمان روز، تهران.
  10. فلاحت، سمیه (1390). برساخت مفهوم شهر اسلامی، فصلنامه مطالعات شهرایرانی- اسلامی، دوره 1، شماره 3، صص. 45-35.
  11. کشانی همدانی، مینا و سجادزاده، حسن (1399). بازخوانی سازمان فضایی محله در شهر ایرانی از منظر فرهنگ وقف (مطالعه موردی: محله علی قلی آقا، شهر اصفهان)، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، دوره 10، شماره 40، صص76-33.
  12. مردانی، سیده زهرا (1394). طبقه بندی آراء متفکران مطالعات شهر اسلامی، فصلنامه باغ نظر، دوره 4، شماره 35، صص 72-65.
  13. نقی زاده، محمد (1390). شهر آرمانیِ اسلام یا فضای حیات طیبه، چاپ اول، نشر شهر، تهران.
  14. نقی زاده، محمد (1394). الگو، مبانی، ارکان، صفات و اصول شهر اسلامی، نشریه معماری و شهرسازی اسلامی، دوره 1، شماره 1، صص. 80-63.
  15. والتر هینتس (1361). تشکیل دولت ملی در ایران، کیکاووس جهانداری، انتشارات خوارزمی، تهران.
  16. لاریجانی، محمد جواد (1368). مقولاتی در استراتژی ملی، مرکز ترجمه و نشر کتاب، تهران.
  17. Abdi Malek Kalaei, R., Nourtaghani, A. & Sadvandi, M. (2020) Recognition of semantic components of the alleys of the Iranian-Islamic city (case study: the historical context of Sari, Iranian-Islamic city quarterly), Vol.1, No.1, pp. 63-55. [persian].
  18. Abu-Lughod, J .(1987) The Islamic City, Historic Myth, Islantic Essence, and Contemporary Relevance, International Journal of Middle East Studies, Vol.3, No.8, pp. 155-176.
  19. Al Sayyad, N. & Tureli, l. (2009) Islamic urbanism, International Encyclopedia of human Geography , Oxford, Vol.12, No.34,  598-66.
  20. Amir Ahmadian, B & Salehi Dolatabad, R. (2016) China New Silk Road Initiative   (Objectives, Obstacles to Challenges), Quarterly Journal of International Relations Studies, Vol.9, No.36, pp. 9-34. [persian]
  21. Danesh,J. (2011) Principles of formation and principles of organizing the body of the Islamic city, Iranian-Islamic City Quarterly, Vol.10, No.40, pp. 55-74. [persian].
  22. Falahat, s. (2014) Re-imaging the City, Springer Fachmedien Wiesbaden Press, Berlin.
  23. Falahat, S. (2011) "Rebuilding the Concept of Islamic City", Iranian-Islamic City Studies Quarterly. Vol.1, No.3, pp.35-45. [persian].
  24. Gordon, A. (2009) Future Savvy, American Management Association Press, New York.
  25. M. (2008) Strategic Foresight, Lipsor Working Paper Press , Paris.
  26. Goerzen, A., Asmussen, C. & Nielsen, B. (2013), Global cities and multinational enterprise location strategy, Journal of International Business Studies, Vol.5, No.44, pp.427–450.
  27. Grunebaum, Gustav &  von, E. (1955) Die Islamische Stadt’. Vol.6, No.24, pp.52–138.
  28. Hussain, O. A., Zaidi, F., & Rozenblat, C. (2018), Analyzing diversity, strength and centrality of cities using networks of multinational firms. Networks and Spatial Economics. Springer, vol. 19, No 3, pp 791-817.
  29. International Relations Observatory of the World Assembly of Islamic Peace (2017) Report on the holding of the Supreme Assembly of International Cooperation "One Belt-One Road" Translator of the Day. [persian].
  30. Keshani Hamedani, M & Sajjadzadeh, H. (2020) Reading the Neighborhood Space Organization in the Iranian City from the Perspective of Waqf Culture (Case Study: Ali Gholi Agha Neighborhood, Isfahan) Quarterly Journal of Iranian-Islamic Urban Studies, Vol.10, No.40, pp.33-76. [persian].
  31. Larijani, M.J. (1989) Categories in National Strategy, Book Translation and Publishing Center. [persian].
  32. Mardani, S.Z. (2015) Classification of the Opinions of Islamic City Studies Thinkers, Bagh-e Nazar Quarterly,Vol.12, No.35, pp. 65-72. [persian].
  33. Naghizadeh, M .(2011) The ideal city of Islam or the space of good life, Shahr press, Tehran. [persian].
  34. Naghizadeh, M. (2015) Pattern, Principles, Pillars Attributes and Principles of Islamic City, Journal of Islamic Architecture and Urban Planning, Vol.1, No. 1, pp. 63-80.
  35. Neuma, W. (2007) Social research methods, 6thed, Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, London.
  36. PourAhmad, A; Gharkhloo, M & Mousavi, S. (2011) Study of concepts and indicators of the theory of the world city, Bagh-e Nazar Quarterly,Vol.8, No.16, pp. 42-29. [persian].
  37. Pourahmad, A., Manouchehri Miandoab, A., Rafiei Mehr, M & Aref Aghasafari, H. (2013) Study of the role of endowment in the development and spatial organization of cities (Case study: Lalejin city) Quarterly Journal of Iranian-Islamic Urban Studies.Vol.7, No.12 pp. 5-14. [persian].
  38. Raymond, Andre. (2008) The Spatial Organization of the City, The City in Islamic World Series, Vol. 1, No 11.pp 47-70.
  39. Raeesi, M.M. (2016) Analysis of the Substantive Distinction between Medina (City) and Gharieh (Village) in the Quranic Literature, The Scientific Journal of NAZAR research center (Nrc) for Art,Vol.13, No.40, pp19-28.
  40. Raeisi, M.M. (2018) Architecture and urban planning in accordance with the Islamic lifestyle, from describing the desired situation to analyzing the current situation, Qom University Press. Qom. [persian].
  41. Raisi, M.M. (2016) The optimal size of the city and suburbs from the perspective of Shie jurisprudence, Quarterly Journal of Urban Management, No. 43,Vol 43, pp.7-20. [persian].
  42. Raymond, Andre (2005) Urban Life and Middle Eastern Cities, the traditioual Arab city,  Blackwell press, London.
  43. Saoud, R., (2002) Introduction to the Islamic city, foundation for scince technology and civilization, Routledge, New York.
  44. Sassen, S. (1991) The global city. Princeton NJ, Princeton University Press, New York.
  45. Sassen, S. (2001) The global city (2nd ed.). Princeton NJ, Princeton University Press,New York.
  46. Sassen, S. (2002) Global networks, linked cities, Routledge, London.
  47. Sassen, S. (2014) The global cities, New York, London and Tokyo, Mehdi Davoodi, Tehran Studies and Planning Center press,Tehran. [persian].
  48. Taylor, P. J. (2004). World city network: A global urban analysis, Routledge, London.
  49. 49) UN., (2018), World urbanisation prospects: Key findings.
  50. Walter Hintz (1982) Formation of the National Government in Iran, Kikavous Jahandari, , Kharazmi press, Tehran. [persian].
  51. Wang, D. D. (2019) Performance assessment of major global cities by DEA and Malmquist index analysis, Computers, Environment and Urban Systems, Vol. l77, No.213, pp.218-245.
  52. Wang, D. & Du, z, Wu. (2020) Ranking global cities based on economic performance and climate change mitigation, Sustainable Cities and Society, Vol.62, No. 145, pp.114-145.
  53. https://www.kearney.com, annual report (2016 & 2020).
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
دوره 20، شماره 74
پاییز 1401صفحۀ 209-1.
آذر 1401
صفحه 51-68

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار