%0 Journal Article %T نقد روش شناسانه مطالعات شهری با تأکید بر فلسفه رئالیسم انتقادی %J جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران) %I انجمن جغرافیایی ایران %Z 2783-3739 %A مشکینی, ابوالفضل %A زنگانه, ابوالفضل %A امیرحاجلو, الهام %D 2022 %\ 08/23/2022 %V 20 %N 73 %P 81-97 %! نقد روش شناسانه مطالعات شهری با تأکید بر فلسفه رئالیسم انتقادی %K رئالیسم انتقادی %K روی بسکار %K نظریه برنامه‌ریزی %K مطالعات شهری و منطقه‌ای %K نظریه و عمل %R %X اهمیت نقش نظریه اجتماعی به‌خوبی خود را در بحث‌های پیرامون نظریه های شهری و منطقه‌ای نشان میدهد. چراکه نمیوان شهر را مستقل از مفهوم جامعه تجسم کرد و نمیتوان از منظر رئالیستی نظریه شهر را از نظریه جامعه جدا کرد. رابطه تنگاتنگ بین نظریه و عمل در فرایند برنامه‌ریزی شهری، نقش مهمی دارد. امروزه رئالیسم انتقادی به‌عنوان یک رویکرد بین‌رشته‌ای به‌ویژه در حوزه مطالعات شهری و منطقه‌ای تفاوت‌های مثبت و معنادار ایجاد کرده است. روش‌شناسی انتقادی این مقاله متأثر از روی بسکار و اندرو سایر به‌شدت اثبات گرایی و عقل‌گرایی انتقادی را مورد نقد قرار می دهد. با ارجاع به فلسفه علم روی بسکار می توان گفت که کار علم جستن و یافتن، یا به بیانی کشف ساختارها و سازوکارهای اصلی در پدیده‌های مورد پژوهش است که به نحوی قانون‌مند عمل می کنند. در این مقاله، رئالیسم انتقادی روی بسکار که با مواضع معرفت‌شناختی رویکردهای غالب و سنتی ازجمله اثبات گرایی ناسازگار است به‌عنوان رویکردی برای برون‌رفت از شکاف نظریه و عمل در مطالعات شهری و منطقه‌ای معرفی می گردد. ازآنجاکه رئالیسم انتقادی هم ساختارها و محدودیت‌های محیطی و هم تصمیم گیران و نیروهای تأثیرگذار در شهر را باهم موردتوجه قرار می-دهد به‌عنوان یک رویکرد دیالکتیکی وکل‌نگر جهت بررسی روابط بین سازمان فضایی اجتماعی شهر و کارگزاران آن، می‌تواند مناسب باشد و با ساماندهی «نظریه برنامه‌ریزی» ارزیابی کیفی از گزینه‌ها و راه‌حل‌های موجود ارائه دهد. مطابق با شناخت‌شناسی رئالیسم انتقادی، نظریه‌ها با میانجیگری شرایط زمانی و مکانی درک می‌شوند و مطالعات شهری و منطقه‌ای به سمت نظریه-هایی سوق داده می‌شود که جنبه هنجاری و ارزشی بیشتری داشته و دوگانگی جوهری و فرایندی را در هم ادغام می‌کنند. %U https://mag.iga.ir/article_253440_718e928299daeff01b783dac6b6673c2.pdf