بررسی روابط متقابل سیاست و فضای شهر با تأکید برگونه شناسی اقلیمی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران ، تهران، ایران.

2 دکترای جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران ، تهران، ایران.

چکیده

برای بررسی روابط متقابل سیاست و فضا در شهر، درک شرایط جغرافیای طبیعی شهرها در تدوین و اجرای سیاستگذاری ها و مدیریت توسعۀ شهری، حائز اهمیت است. گوناگونی های شهری متأثر از مؤلفه های جغرافیای طبیعی هستند که بیشترین تأکید ما بر اقلیم و نقش آن در پدید آوردن شهرهای مختلف است. به عنوان مثال، برخی ویژگی ها و گوناگونی هایی که در اثر شرایط طبیعی برای شهرها می توان برشمرد: توزیع فضایی جمعیت، عقب ماندگی یا پیشرفت در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، تقسیمات درون کشوری، چشم اندازهای فرهنگی، تمرکز یا عدم تمرکز قدرت، نابرابری های ناحیه ای، نظام معیشتی، ارتباطات، مسائل امنیتی. این تحقیق بنیادی با روش توصیفی-تحلیلی، به مطالعه و بررسی شرایط اقلیمی شهرهای بیابانی، کوهستانی، ساحلی و تأثیرات آن بر حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی و به طور کلی بر تصمیمات صاحبان قدرت می پردازد. ما بدنبال پاسخ این سؤال هستیم که« چگونه اقلیم در نوع و روش سیاست ها و سیاستگذاری مدیران شهری مؤثر است؟» فرضیۀ مطروحه در پاسخ به این سؤال عبارت است از اینکه «شرایط جغرافیایی طبیعی به وبژه آب و هوا در نوع و روش سیاست ها و سیاستگذاری مدیران شهری مؤثر است». نتایج تحقیق نشان می دهد که اهمیت شناخت وضعیت موجود شهرها و فضای جغرافیایی(طبیعی) آنها به منظور برنامه‌ریزی مطلوب برای آینده ازیک سو، و اهمیت مقیاس در رسیدن به توسعه با توجه به اهمیت و ضرورت سیاستگذاری از سوی دیگر، مبین آن است که توسعۀ فضای جغرافیایی و سیاستگذاری در ارتباط تنگاتنگ باهم قرار دارند».

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the interrelationships between politics and urban space with emphasis on climatology

نویسندگان [English]

  • Hassan Kamran 1
  • narjessadat hosseini 2
1 Associate Professor of Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 PhD in Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

"Cities" are among the phenomena of space that have a special place in geographic studies. Therefore, the interrelationship between politics and space in the city is one of the most important issues studied by political geographers of the present era. To understand these relationships, understanding the natural geography is very effective. In this paper, we try to analyze the geography of the city with emphasis on the typology of cities in terms of climate and location. The question raised here is whether the natural geographic conditions, especially the weather, are effective in the manner and policy of urban executives? In this descriptive-analytical method, this fundamental research studies the climatic conditions of desert, mountainous, coastal cities and their impacts on political, economic, cultural and environmental areas and on the decisions of power holders in general. We seek to answer the question, "How does climate influence the type and manner of policies and policy making of urban managers?" The hypothesis raised in answer to this question is that "natural geographical conditions, especially climate, in the type and method of policies." And policymaking is effective for urban managers. " The results show that the importance of recognizing the existing status of cities and their (natural) geographical location in order to plan well for the future on the one hand, and the importance of scale in achieving development with respect to the importance and necessity of policy making, on the other. That geographic space and policy development are closely linked.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political geography
  • city
  • mountainous
  • temperate
  • desert
  1. امیری، محمدجواد؛ سلمان ماهینی، عبدالرسول جلالی؛ حسینی، سید محسن (1388). مقایسه روش سیستمی ادغام نقشه ها و ترکیب منطق بولین-فازی ، مجله علوم محیطی، شماره 2.
  2. آسایش، حسین (1382). اصول و روش های برنامه ریزی ناحیه ای، انتشارات پیام نور
  3. امین سبحانی، ابراهیم (1365). ژئومورفولوژی و نقش آن در امور دفاعی، تهران: مقالات سمینار جغرافیای کاربردی و جنگ.
  4. امیراحمدیان، بهرام (1378). درجۀ توسعه یافتگی استان ها و همسازی ملی در ایران، تهران، فصلنامه مطالعات ملی، شمارۀ 1.
  5. اطاعت، جواد (1376). ژئوپلیتیک و سیاست خارجی ایران، تهران: نشر سفیر.
  6. اخگری، مهدی (1368). سیمای شهرستان فردوس، فرمانداری فردوس.
  7. اسماعیل نژاد، مرتضی، طاووسی، تقی، اسکندی، محمد (1393). بحران آب و ضرورت تغییر الگوی کشت در مناطق خشک، فصلنامه کاووش های جغرافیایی مناطق بیابانی، شماره 3.
  8. احمدی، کبری (1397).جزوه آموزشی درس چهارم _ پایه دهم،سرگروه جغرافیای استان زنجان –دبیر دبیرستان فرزانگان
  9. بیراوندزاده، مریم، شاهینی فر، مصطفی، فتوحی، سعید، خداد ، مهدی(1395).نقش مشارکت مردمی در تحقق امنیت شهرهای ساحلی، فصلنامه دانش انتظامی لرستان، سال4، شماره 4
  10. بخیت ، محمد عدنان (1978). حیفا فی العهد العثمانی الاول ، دمشق .
  11. بلادپس، علی، بی باک، غلامحسین، ذکی، قربانعلی(1385).تحلیل کنش های فضای طبیعی ایران در جغرافیای سیاسی آن، فصلنامه چشم انداز جغرافیایی، شماره 2.
  12. پروازی، علی (1389). راهکارهای بهینۀ زیست محیطی در گردشگری ساحلی خلیج فارس، مجموعۀ مقالات ششمین همایش ملی خلیج فارس
  13. تیلور، پیتر (1389). محیط کالبدی و بزهکاری، ترجمه محسن کلانتری، نشر آذر
  14. پیشگاهی فرد، زهرا (1386). جغرافیای سیاسی دریاها. انتشارات دانشگاه تهران.
  15. جانستون، ار.جی، تیلور ، پیتر و واتس، مایکل(1383). جغرافیاهای تحول جهانی، مترجم، نسرین نوریان، تهران: دوره عالی جنگ.
  16. حسینی، نرجس سادات (1390). بررسی مفهوم حاکمیت ملی در عصر جهانی شدن. با راهنمایی دکتر مرجان بدیعی، پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد، کتابخانه دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران.
  17. حسینی، نرجس سادات (1397). تبیین پدیده شهر در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، رساله دکترا، دانشگاه تهران.
  18. حسینی، سیدعلی، پورزال، مریم، ویسی، رضا (1392). نقش مدیریت شهری در توسعه پایدار گردشگری شهرهایی ساحلی در سال های 1388-1386، دوفصلنامه پژوهشی بوم شناسی شهری، سال چهارم، شماره 2 .
  19. حسین نیا, نسترن و متین عاشوری چهارده، (۱۳۹۰). ارزیابی شاخصهای پایداری دراقتصادشهرساحلی با تأکید بر مدل تعادل اقتصاد دریایی و محیط زیست،اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد
  20. حیدری، زهرا، محمدی، زینب(1392). تحلیل رابطه توسعۀ اکوتوریسم ساحلی و اثرات و پیامدهای زیست محیطی آن، فصلنامه علمی محیط زیست، شماره 57
  21. حماده، سعید(1939). النظام الاقتصادی فی فلسطین ، بیروت .
  22. حموی، یاقوت(1957): معجم البلدان، بیروت .
  23. خانی، محمد، قنبری نسب(1388). بررسی اثرات گردشگری ساحلی با تکیه بر نظرسنجی از خانوارهای روستایی(شهرستان لنگرود)، فصلنامه علمی –پژوهشی جغرافیای انسانی، سال اول، شماره 4
  24. دیوسالار، اسداله(1392). بررسی نقش ژئوتوریسم در توسعه پایدار فرهنگی شهرهای ساحلی مورد مطالعه: شهرستانهای نوشهر و چالوس، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شماره 4
  25. دانش خوشبو، یوسف(1329). اداره امور سازمانهای محلی. تهران :دانش
  26. داور، ل. (1386). مقایسه کارایی دو روش نوا و ایمو برای شناسایی مناطق حساس محیط زیستی در سواحل استان سیستان و بلوچستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
  27. -درایسیدل، آلاسدیر، بلیک، جرالد(1369). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میرحیدر، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی .
  28. دباغ ، مصطفی مراد(1974). بلادنا فلسطین ، ج 7 ق 2 ، بیروت .
  29. رمضانزاده لسبوئی(1389). موانع و چالش های توسعه گردشگری و آیندۀ شهرهای ساحلی، همایش ملی امنیت در شهرهای ساحلی
  30. رهنمایی، محمدتقی(1369). توان های محیطی ایران، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات وزارت مسکن و شهرسازی.
  31. رضوانی، علی اصغر(1374). جغرافیا و صنعت توریسم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
  32. روشندل، جلیل(1374). امنیت ملی و نظام بین المللی، تهران: سمت.
  33. -زیبا کلام، صادق(1373). ما چگونه ما شدیم، تهران : انتشارات روزنه.
  34. سلطانی، محمدعلی(1385).تحلیلی بر توزیع جغرافیایی جمعیت ایران، نشریه علمی –پژوهشی دانشگاه ادبیات دانشگاه تهران، شماره 3
  35. سپهر، مرتضی، جمالزاده، فریبرز، فهیمی، غلامرضا، شعبانی، رکسانا(1396). کاربرد شاخص حساسیت زیست محیطی(ESI) در ساحل جنوبی در جزر در ناحیۀ شرقی استان گیلان، مجله علمی –پژوهشی زیست شناسی دریایی، سال9، شماره 36
  36. سجادی،ژیال، رحمانی فضلی، عبدالرضا، یوسفی، حبیبه(1385).  کشاورزی معیشتی و تحول ساختار اقتصادی روستاهای کوهستانی دهستان چالدران جنوبی-شهرستان چالدران حوضه آبریز ارس،دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی شماره 32
  37. سقایی، مهدی(1381). شهرهای ساحلی و گردشگری دریایی.مجله شهرهداریها، شمارۀ138
  38. سیف زاده, علیرضا و محسن رحیمی( ۱۳۹۲). ارزیابی تأثیر گردشگری بر محیط زیست شهرهای ساحلی (نمونه موردی: شهرسازی) اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، تهران، انجمن محیط زیست کومش، دانشگاه صنعت هوایی،
  39. سید اخلاقی، سید جعفر؛ حمیدرضا عباسی؛ عمار رفیعی و محمـد درویـش(1391). تـوان پذیرش جمعیتی سرزمین، معیاری مهم در ارزیابی روند بیابان زایی، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقـات مرتـع و بیابـان ایـران، شماره3.
  40. شکویی، حسین(1378). شناخت و فلسفۀ جغرافیا، تهران: پیام نور
  41. شیعه، علی(1389). تحلیل عوامل کیففیت بخش محیط گردشگری ساحلی با توجه به معیارهایی گردشگری فعال، مطالعۀ موردیی شهر رامسر، آرمانشهر، شمارۀ 5
  42. علیجانی، بهلول(1375). آب و هوای ایران، تهران: انتشارات پیام نور.
  43. عزتی، عزت ا..(1372).ژئوپلیتیک تهران، تهران: سمت.
  44. عزتی، عزت ا..(1380).ژئوپلیتییک در قرن 21، تهران: سمت.
  45. علی پور، عباس، هاشمی، سید مصطفی، خلیفه، ابراهیم، مرادی، ابوالفضل(1396). نقش گردشگری در توسعۀ پایدار اجتماعی مناطق کویری و بیابانی، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، شماره 28
  46. عباس پور، م (1382). مهندسی محیط زیست، جلد اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی
  47. عزیزپور، ملکه(1375). توسعۀ فیزیکی شهرها، جزوۀ درسی کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی وعلوم اجتماعی، دانشگاه تبریز.
  48. -کامران، حسن، بدیعی، مرجان، ذکی، یاشار، احمدی، عباس، حسینی، نرجس(1397). مطالعه شهر در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک با تأکید بر نظر گاتمن و کاکس، فصلنامه بین المللی انجمن جغرافیایی ایران، شماره 56
  49. کریمی، طاها(1388). اثرات جغرافیایی و زیست محیطی گردشگری ساحلی و توسعه پایدار آن، ماهنامه مدیریت جهانگردی، شماره5
  50. قربانی، رسول، حسین آبادی، سعید، طورانی، علی(1392). شهرهای خلاق، رویکردی فرهنگی در توسعۀ شهری، فصلنامۀ مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شمارۀ 11.
  51. -قوام، عبدالعلی(1370). اصول سیاست خارجی و روابط بین الملل، تهران: سمت.
  52. قدیری معصوم، مجتبی، فیروز جایی، ناصر(1382). جایگاه روستا و کشاورزی در برنامه های عمرانی قبل از پیروزی انقلاب، پژوهشهای جغرافیایی شمارۀ46
  53. -قدیری معصوم، مجتبی، رفیعی یوسف، نصیری، حسین(1391). پیاده سازی مدل امایشی کشاورزی، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 25.
  54. -قدمی، مصطفی، محمدی خدیجه، عظیمیف آزاده، ملائی، امین(1392). بررسی کیفییت کالبدی و کارکردی کاربری های تفریحی-فراغتی در شهرهای گردشگری ، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره اول، سال، 28، شماره مقاله 886
  55. فاطمی، محمدرضا،جمالزاده، حمیدرضا، فهیمی، غلامرضا، سپهر، مرتضی(1391).تعیین حساسیت زیست محیطی نوار ساحلی شهر تنکابن، مجله علمی پژوهشی زیست شناسی دریا، سال4، شماره،13
  56. صابری فر، رستم و امنه خزایی(1394). تأثیرات اجتماعی و اقتصادی بیابان زایی بر شهرها، کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، شماره 1.
  57. فتاحی، احمد، قرایی منش، سمانه، قرایی منش، علی(1394). سنجش درجه توسعه یافتگی اقتصادی- اجتماعی در مناطق بیابانی مطالعه موردی: منطقه آب جاغجاغ، فصلنامه علمی-پژوهشی خشک بوم، شماره2
  58. فرید، یدالله(1373). جغرافیا و شهرشناسی، انتشارات دانشگاه تبریز.
  59. ویسی، هادی(1392). درآمدی بر دولت محلی. تهران: سمت.
  60. -وزارت نیرو، (1389). راهنمای پهنه بندی توان اکلوژیک سرزمین برای استقرار طرح های توسعه منابع آب، نشریه شماره 351.
  61. میرحیدر، دره، (1386). مفاهیم بنیادی در جغرافیای سیاسی .تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  62. -مرتضوی، مرجان، جهانشاهلو، لعلا، ماجدی، حمید(1396). تأثیر شکل کالبدی بلوک های شهری بر خُرداقلیم فضاهای باز شهری در اقلیم گرم و خشک مطالعة موردی: شهر یزد، فصلنامه مطالعات شهری ایرانی اسلامی، شماره29
  63. مویر، ریچارد، 1379، دیدگاه‌های نو در جغرافیای سیاسی، ترجمۀ دره میرحیدر، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران.
  64. میرافضل، سیدبهفر، آقامیری، سیدرضا(1383).از مشهدسر تا بلسر، شورای اسلامی شهر بابلسر
  65. مدنی پور(1379).طراحی فضای شهری با نگرشی بر فضای اجتماعی و مکانی، تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری
  66. میرحیدر، دره(1373).مبانی جغرافیای سیاسی، تهران، سمت.
  67. میرحیدر، دره(1379).جغرافیای سیاسی و اقتصادی، تهران: آموزش و پرورش
  68. محلاتی، یگانه(1389). بررسی و ارائۀ راهبردهای توسعه پایدار در شهرهای ساحلی و آثار توریسم بر محیط زیست شهری و توسعۀ پایدار. پایان نامه، دانشگاه گیلان.
  69. Beatley, T., Brower, D. J. andSchwab, A. K.,) 2002(. An Introduction to coastal zone management. second edition, Island press. USA. 329 P
  70. Brown, Etal. (2000), making construction and development unpeg.
  71. Carmen, R. )1996(. Autonomous Development in the Third world, London: Roulledge
  72. Crutchfield ,  M.  Geerken  and  W.  Gove,  (1982),  Crime  rate  and  social  integration. Criminology 20, Med. 29, 357.
  73. Kildow, J,.(2008). Floridas ocean and coastal economies report, Principal investigator Monterey bay aquarium research institute
  74. Orams, mark,( 1999). Marine Tourism, Routledge,
  75. Muir, R. (1975). Modern Political Geography. London: The Macmillan press Ltd.
  76. Matheson, A., G. Wall, (1982),Tourism: Economic, Physical and Social Impacts London: Longman.
  77. Noronha, L., (2002), Coastal Tourism, Environment, and Sustainable Local Development, London, TERI
  78. Honey, M., D. Krantz, (2007), Global Trends in Coastal Tourism, Center on Ecotourism and Sustainable Development A Nonprofit Research Organization Stanford University andashington, DC.
  79. Harley, C.D., Randall Hughes, A., Hultgren, K.M., Miner, B.G., Sorte, C.J., Thornber, C.S., Rodriguez, L. F., Tomanek, L. and Williams, S. L.,( 2006). The impacts of climate change in coastal marine systems. Ecology letters, 9(2): 228-241.
  80. Phillips, A. )2003(. Turning Ideas on Their Head: The New Paradigm for Protected Areas.
  81. -Ramos, E., Puente, A. and Juanes, J. A.,( 2015). An ecological classification of rocky shores at a regional scale: apredictive tool for management of conservation values. Marine Ecology, 37(2), 311–328.
  82. Thomas R., Pigozzi B. & Sambrook R., (2005).Tourist Carrying Capacity Measures: Crowding Syndrome in the Caribean, The Professional Geographer, Vol. 57, No. 1
  83. Seddighi H.R , Nattall.M , and Wand Theocharous, A.L,) 2001). Does Cultural Background of Tourism Influence the Destination  Choice?  An  Empirical  Study  Whit  Special  Reference  to  Political  Instability,  Tourism Management, NO.22,PP181
  84. -Vethamony, P., Sudheesh, K., Babu, M. T., Jayakumar, S., Manimurali, R., Saran, A. K., Sharma, L. H., Rajan, B. andSrivastava, M., (2007). Trajectory of an oilspill off Goa, eastern Arabian Sea. Field observation and simulation, Environmental Pollution, 148(2): 438-444
  85. http://drmkhm.blogfa.com/post/544.
  86. http://marinetimes.ir
  87. http://drmkhm.blogfa.com/post/544
  88. https://rms.umz.ac.ir
  89. https://www.civilica.com/Paper-URBANECONOMICS01-URBANECONOMICS01_056.html