دانش جغرافيا و از آن ميان شاخه ي جغرافياي سياسي كه متكفل بيان و تشريح روابط نظام مند ميان انسان (سياست) و محيط جغرافيايي است، از جمله علوم قديمي است كه سابقه ي آن به درازي عمر انسان بر روي زمين است. امروزه مهم ترین محیط فضایی انسان ساخت، شهرها هستند. شهر، یک مجموعه فضایی بسته است که در این مجموعه رویدادهای مختلف اتفاق می افتد که هرکدام از این رویدادها زمینه ی مطالعاتی یک علم را بوجود می آورد. از جمله مهم ترین رویدادهایی که در شهر اتفاق می افتد، رویدادهای سیاسی است، به عبارتی، شهر همواره با مفهوم سیاست در ارتباط بوده و است. درصورتی که تاثیر مناسبات سیاسی و قدرت، در توسعه فضایی شهر مد نظر باشد، جغرافیای سیاسی با رویکرد غالبا درون شهری، به مطالعه این مناسبات می پردازد. بنابراین، جغرافیای سیاسی شهر؛ به مطالعه و بررسی تاثیر فعالیت های حکومت و صاحبان قدرت بر ابعاد مختلف (اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و زیست محیطی ) زندگی شهری و شهروندان می پردازد. پرسش اساسي كه در اينجا مطرح مي شود آن است كه، « جغرافياي سياسي شهر، چرا و چگونه به حوزه مطالعاتی مجموعه شهری امروز وارد شده است؟» مطابق فرضيه ي اين مقاله، جغرافياي سياسي شهر، برای سازماندهی فضای سیاسی شهر، به مطالعه، بررسی و ارئه راهکارهای اساسی می پردازد. از این رو می توان جغرافیای سیاسی شهر را بعنوان یکی از شاخه های علوم جغرافیایی در مطالعه فضا و ویژگی های آن مورد توجه قرار داد.

از مهمترين اقدامات توسعه اي براي پاسخگوئي به تقاضاي روز افزون نيازهاي آب شرب، كشاورزي و صنعت، احداث سد است. آثار و پيامدهاي(مثبت و منفي) يك سد، ضمن اينكه به طور مستقیم در تمام عناصرو پديده هايي که بعنوان بخشی از فضاهای جغرافیایی محسوب مي شوند، قابل مشاهده است، داراي علائم و نشانه هاي مرئي و نامرئی مختلفي نيز است، بر اين مبنا، احداث سد داراي ابعادي فضائي بوده و در چارچوب برنامه ريزي فضايي قرار مي گيرد و با توجه به اينكه در نظام هاي مكاني- فضائي، انواع ساختارها (ساختارهاي محيطي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي و ...) و كاركردها (كاركردهاي محيطي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي و ...) مطرح هستند، لذا بررسي تغييرات ساختاري- كاركردي ناشي از احداث سد و شبكه هاي آبياري، از اين جهت كه موجب ساماندهي نظام فضائي و يا آشفتگي و درهم ريختگي آن گرديده، ضرورت پيدا مي كند. هدف اين تحقيق، بررسي نقش اجرا و بهره برداري از سد و شبكه آبياري علويان(با سپري شدن بيش از بيست و سه سال از زمان بهره برداري آن) در ساماندهي نظام فضائي سكونتگاههاي روستائي است. روش تحقيق بصورت اثباتي بوده و با تلفيقي از روش هاي كمي و كيفي، اطلاعات مورد نياز تحقيق، گردآوري شد. تعداد 370 خانوار نمونه تحقيق با استفاده از فرمول كوكران، به عنوان نمونه آماري، انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده¬ها، از آمار توصیفی و استنباطی(آزمون همبستگی كندال، مجذور كاي استقلال، كروسكال واليس و مان- ويتني ) در نرم افزارSPSS استفاده شده است. يافته هاي تحقیق نشان داد اولاً تغييرات ساختاري- كاركردي ناشي از اجراي طرح، به لحاظ بخشي نگري و اتخاذ رويكرد بالا به پايين، موجب ساماندهي و تحولات نظام فضائي سكونتگاههاي روستائي در گستره جغرافيائي طرح نشده است. ثانياً بين موقعيت استقرار سکونتگاهها نسبت به مكان سد، تقسيمات سياسي- اداري نواحي و تحولات نظام فضائي، رابطه معنادار وجود دارد، بطوريكه احداث سد موجب توسعه نامتوازن و آشفتگي نظام فضائي ميان سكونتگاههاي انساني واقع در بالادست سد(محدوده مخزن) و پايين دست سد (محدوده شبكه آبياري) و نواحي مراغه و بناب، شده است.

تفاوتهای جنسیتی در فضای عمومی شهری می توانند سر منشاء بسیاری از عوامل تاثیر گذار بر کیفیت محیط شهر باشند. بررسی این گزاره نیازمند درک دقیق از مفهوم ادراک محیط شهری است.تفسیر وتعبیر آنچه گیرنده های حسی ما از محیط پیرامون دریافت کرده اند،در مغز صورت می گیرد.این عمل ،ادراک نام دارد که به شناخت می انجامد . این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه تفاوتهای جنسیتی شهروندان می تواند باعث تغییر برداشت حسی و در نهایت ادراک آنان از محیط شهری شده و عوامل و انگاره های این گونه ادراک کدامند؟ روش اصلی پژوهش در این نوشتار روش توصیفی به همراه تحلیل محتوای محتوای کیفی و تحلیل داده های برداشت شده با روش مطالعات میدانی انجام شده است. تحلیل محتوای تحقیقات و نظریه های موجود در زمینه عوامل برگرفته از تفاوتهای جنسیتی نیز بخشی از روش این تحقیق بوده است. پس از تدوین مدل مفهومی تحقیق و بر اساس آن یافته های این پژوهش نشان می دهد تفاوتهای جنسیتی نمود بارزی در ادراک سه بعدی ، جهت یابی در محیط شهر، نوع خوانایی محیط ، مهارت نقشه خوانی و در نهایت روش های مسیر یابی و راهیابی پیدا می کنند. بنابراین مولفه های مذکور را می توان به عنوان اصلی ترین انگاره های تفاوتهای ادراکی در محیط شهری به شمار آورد. البته همه اینها مرهون تفاوتها در ساختار مغز انسانها بوده که البته هم برای زنان و هم برای مردان بصورت اکتسابی قابل تغییر است. نکته مهم دیگر مرحله پیش از ادراک محیط یعنی احساس محیط است که توسط حواس پنجگانه دریافت می شود و در نتیجه به انگاره های مورد نظر این تحقیق، تفاوت در بکار گیری حس بینایی، لامسه، شنوایی ، بویایی و چشایی را (البته با درجات اهمیت متفاوت) در میان زنان و مردان را می افزاید.

امروزه از گردشگری به عنوان صنعت گردشگری یاد می شود، که نقش مهمی در توسعه اقتصادی جوامع انسانی را دارد.گسترش صنعت گردشگری به عنوان فعالیتی است که تقریبا بر تمام شاخص های کلان اقتصادی اثر می گذارد. درعصر حاضر با توجه به مقوله جهانی شدن اکثر کشورها و شهرها به دنبال انجام برنامه ریزی مناسب جهت بهبود جایگاه رقابتی خود و به دنبال آن افزایش کیفیت زندگی اجتماعی خود می باشند. این پژوهش با هدف توسعه گردشگری در استان ایلام با استفاده از مدل برنامه ریزی راهبردی، استراتژیک Meta-SWOT انجام شده است. روش این پژوهش توصیفی –تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. روش جمع آوری داده اسنادی، پیمایشی می باشد. جامعه آماری آن شامل 25 نفر از کارشناسان و صاحب نظران حوزه گردشگری می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از مدل Meta-SWOT استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مهم ترین عامل در سطح کلان برای توسعه گردشگری استان ایلام ثبات سیاسی می باشد و مهم ترین راهبرد برای توسعه صنعت گردشگری در استان ایلام در رقابت با رقبای منطقه ای خود تردد زوار عتبات عالیات و همچنین اکو توریسم می باشد از جمله عوامل تاثیر گذار دیگر تقویت و توسعه زیر ساخت ها می باشد.

شناسایی و بررسی تغییرات کاربری اراضی می¬تواند به مدیران و برنامه¬ریزان در شناخت عوامل مؤثر بر تغییر کاربری و اتخاذ تصمیمات صحیح مدیریتی سطوح مختلف کمک نماید. پژوهش حاضر باهدف بررسی تغییرات کاربری اراضی و تعیین طبقات کاربری اراضی با استفاده از روش سنجش ‌از دور در حوزه آبخیز نوک‌آباد شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان انجام شد. بدین منظور پس از تعیین مرز محدوده مورد مطالعه با استفاده از نقشه‌های 1:50000، داده‌های چند زمانه مرتبط، از ماهواره لندست سازمان زمین‌شناسی آمریکا اخذ شد. پس از انجام تصحیحات هندسی، رادیومتری و اتمسفری، طبقه‌بندی کاربری اراضی بر روی تصاویر ماهواره‌ای برای دوره‌های زمانی موردمطالعه (سال‌های 2016 -2010 -2005 -2000 -1994) تعیین شد. صحت نقشه‌های تولیدی با استفاده از آزمون صحت کلی و آماره کاپا تعیین شد. پس از تهیه نقشه کاربری اراضی در محیط نرم‌افزار ArcGIS، مقایسه تغییرات کاربری اراضی بین دوره‌های مطالعاتی مذکور (هر دوره آماری با دوره آماری قبلی) انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، صحت کلی طبقه-بندی نقشه¬های کاربری تولیدی برای سال¬های 1994 (45/97%)، 2000 (21/97%)، 2005 (04/98%)، 2010 (09/97%) و 2016 (06/97%) نسبتاً خوب ارزیابی شد. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات کاربری¬های اراضی مشخص نمود که بیشترین تغییرات از نظر وسعت مربوط به مراتع کوهستانی و کمترین تغییرات مربوط به رودخانه¬ها بوده و در این بین اراضی کشاورزی و مناطق مسکونی تغییرات متوسطی را داشته است که علت عمده این تغییرات را می¬توان تغییرات اقلیمی و دخالت‌های انسانی دانست. این نتایج گویای آن است که شناخت صحیح تغییرات کاربری اراضی موجب می¬گردد، مدیران نقاط قوت و ضعف طرح¬های اجرایی خود را شناسایی نموده و نسبت به برطرف ساختن آن‌ها اقدام نمایند.

بهبود کیفیت زندگی و رضایتمندی شهروندان از محیط مسکونیشان از اهداف مهم مدیریت شهری است. یکی از سیاست های مسکن در ایران، مسکن سازمانی است، مسکن سازمانی در سطح ملی در زمین های دولتی ایجاد شده است. پس از گذشت سال ها از اجرای آن، ضرورت بررسی نتایج حاصله از این تجربه به لحاظ میزان موفقیت و رضایتمندی در ایجاد کیفیت زندگی احساس می شود. هدف این مقاله ارزیابی میزان رضایتمندی از مساکن سازمانی و بررسی کیفیت محیط مسکونی آنها با توجه به شاخص های موثر در مسکن پایدار (زیست محیطی، دسترسی، زیرساختی – کالبدی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی) در شهر اصفهان است، حال آن که رضایتمندی، مفهومی چند بعدی دارد و از شاخص های مختلفی شکل می گیرد. این تحقیق از نوع کاربردی و با ماهیت توصیفی – تحلیلی و پیمایشی است. در جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش های اسنادی و میدانی و ابزار پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری، ساکنین مساکن سازمانی کوی بهار و کوی اساتید شهر اصفهان می باشد. حجم نمونه به روش کوکران، 384 نفر و تعداد 35 نفر کارشناسان و 35 نفر مدیران تعیین شده اند. در این پژوهش از نرم افزار SPSS و روش آزمون خی دو، تحلیل عاملی و تکنیک SWOT استفاده شده اند. بر اساس آزمون خی 2 مقدار sig در بعد کالبدی کمتر از 0.05 بوده که بیانگر معناداری فرضیه می باشد بدین معنا که در سه پرسش نامه از بخش کالبدی در تمامی گویه ها رضایت دارند. بر اساس آزمون تحلیل عاملی وضعیت شاخص های شش گانه از نظر ساکنان خانه های سازمانی رضایتبخش است. یافته های حاصل از مدل SWOT نشان داد که راهبرد های بازنگری با مجموع ضرایب 77/6 به عنوان اولویت نخست و راهبرد تهاجمی با مجموع ضرایب 49/6 در اولویت ثانوی رضایتمندی مسکن قرار می گیرند.

محله در شهرهای ایرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و یکی از عناصری است که در شکل‌دهی به هویت‌های جمعی نقشی اساسی ایفا می‌کند.هرچند کالبد،شهر را شکل می‌دهد، اما در ورای آن با تکرار نقش‌آفرینی در زندگی روزمره ساکنان و نقش‌آفرینی در حافظه جمعی بلندمدت آنان، به عناصری هویت‌بخش تبدیل می‌شوند که تغییر و تحول در این ساختارها می‌تواند تغییراتی اساسی را در بنیان‌های هویتی یک شهر ایجاد نماید. هرچند امروزه محله دیگر به اهمیت و اعتبار گذشته نیست، اما با توجه به هسته‌های تاریخی باقیمانده از محلات قدیمی، همچنان در برخی از مناطق به هویت‌بخشی خود ادامه می‌دهد. طرح‌های توسعه شهری مانند طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت ها و محلات فرسوده ازجمله مهم ترین طرح ها و ابزارهایی هستند که می توانند تأثیر مثبت یا منفی بر ساختارهای محله و محله گرایی بگذارند. هدف از این پژوهش، بررسی میزان تأثیر اجرای طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری در محله گرایی، در منطقه 10 شهرداری تهران است. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش انجام توصیفی - تحلیلی بوده است. روش گردآوری داده ها اسنادی و میدانی (در قالب پرسشنامه، مصاحبه) بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده¬ها از روش¬های آمار توصیفی(فراوانی، میانگین و ...) و آمار استنباطی(همبستگی، رگرسیون چند متغیره) با استفاده از نرم‌افزار spss و همچنین روش تحلیل محتوا استفاده‌شده است. بدین منظور از شاخص¬های ساختاری – کالبدی، امنیتی، اقتصادی، بهداشتی بر محله گرایی استفاده‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش نشان می دهند، علی رغم اینکه اجرای طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری ازلحاظ ساختاری و کالبدی نتایج چشم گیری در منطقه موردمطالعه داشته اند؛ اما ازلحاظ تأثیرگذاری این طرح ها بر احساس تعلق مردم به منطقه و هویت محلی ضعیف عمل نموده و گاهاً باعث عدم اعتماد و حس تعلق مردم به محل زندگی و محیط پیرامون خود شده اند و باعث گردیده که موفقیت این طرح ها ازلحاظ اجتماعی آنچنان چشم گیر و موفق به نظر نمی‌رسند. به‌طورکلی ارزیابی طرح‌هاوپروژه های بافت فرسوده شهری منتج از مطالعاتی از راهبردهاوسیاستهای آن پیروی نکرده وموفق به تقویت بنیان های محله گرایی نشده اند و حتی می توان گفت اجرای این‌ طرح ها باعث تضعیف ابعاد محله گرایی و جایگاه محله در نظام اجتماعی شده است.

تامین معیشت روستاییان و مهمتر از آن، پایدار نمودن سیستم های معیشتی به عنوان اصل اساسی در رویکرد غالب برنامه ریزی توسعه روستایی در عصر حاضر پذیرفته شده است. مهمترین راهکار تحقق این امر نیز، ارتقای سطح تاب آوری معیشت روستاییان می باشد تا بدین ترتیب امکان مقابله، سازگاری و حفظ عملکرد برای سیستم های معیشتی آسیب پذیر روستایی در برابر بحران های طبیعی و انسانی فراهم آید و بدین ترتیب، پایدار گردند. در این راستا نیز، پژوهش کاربردی حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی سطح تاب آوری معیشتی مهاجران بازگشتی به بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان پرداخته تا بدین ترتیب شناخت جامعی از وضع موجود سطح تاب¬آوری معیشتی منطقه مورد مطالعه حاصل گردد و این شناخت زمینه ساز اتخاذ راهکارهای کاربردی جهت هرچه تاب آورتر نمودن نظام معیشتی روستاییان و جذب مهاجران گردد. پرسشنامه-هایی در برگیرنده سه شاخص اصلی تاب آوری معیشتی(اقتصادی،اجتماعی، کالبدی-محیطی) به صورت هدفمند در میان خانوارهای بازگشتی به روستاها توزیع گردید. پس از تجزیه و تحلیل داده¬های گردآوری شده با استفاده از آزمون¬های آماری همچون: ویلکاکسون،تی زوجی،تحلیل مسیر و ابزار نزدیک ترین همسایگی در شاخص توزیع فضایی Arc GIS، نشان دادند که با اقدامات اقتصادی و اجتماعی انجام گرفته سطح تاب آوری معیشتی خانوارهای بازگشتی از میانگین نامطلوب 2.69 دوره شهرنشینی به مقدار رضایت بخش 3.39 در دوره بازگشت به روستاها بهبود یافته است و در این میان شاخص اقتصادی می باشد که بیشترین تاثیر را در این بهبود وضعیت داشته است. همچنین توزیع فضایی تاب آوری معیشتی این خانوارها در سطح بخش به صورت نرمال و با رعایت اصل عدالت فضایی صورت گرفته است.

نیاز بشر به انرژی، پیوسته در حال افزایش و منابع انرژی فسیلی رو به کاهش است. استفاده‌ی بی‌رویه از منابع سوخت فسیلی با آلوده ساختن محیط‌زیست، زندگی در کره‌ی زمین را تهدید می‌کند و امروزه یکی از راهکارهایی که برای بحران انرژی پیشنهاد می‌شود، در کنار اصلاح الگوی مصرف، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. انرژی خورشیدی از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر است و از مولفه‌های اصلی توسعه پایدار محسوب می‌شود. این پژوهش، به بررسی و شناخت پتانسیل انرژی خورشیدی و عوامل موثر در جایگزینی آن با سوخت‌های فسیلی، خصوصا در بخش ساختمان‌های مسکونی در شهر تهران پرداخته است و از حیث هدف، کاربردی و از حیث نوع، توصیفی ـ تحلیلی است و از 4 مرحله‌ی اصلی تشکیل شده است: در مرحله‌ی نخست، جهت شناسایی و بررسی وضعیت موجود انرژی تولیدی و مصرفی، به مطالعه، بررسی و مقایسه‌ی داده‌های مربوط به مصرف انرژي حاصل از کلیه سوخت‌های فسیلی، انرژی‌های تجدیدناپذیر و تجدید‌، در مرحله دوم، پتانسل انرژی خورشیدی در شهر تهران با استفاده از اطلاعات بدست آمده از ایستگاه سینوپتیکی مهرآباد شهر تهران، در مرحله سوم به بررسی وضعیت عملکردی و هزینه زیرساخت لازم جهت بهره‌برداری سیستم‌های فتوولتائیک در مقایسه با سوخت‌های فسیلی، پرداخته شد و درمرحله آخر، فرآیند طراحی و تحلیل نحوه انتخاب سیستم فتوولتاییک با اجرا بر روی یک سیستم نمونه تشریح شده است. نتایج حاکی از آن است که با توجه به شرایط توپوگرافی و موقعیت جغرافیایی، شهر تهران دارای ظرفیت‌ بالای انرژی خورشیدی می‌باشد که زمینه‌های بهره‌مندی از توسعه پایدار را در این شهر فراهم می‌کند. همچنین نتایج نشان داده که در ساختمان‌ مسکونی مورد مطالعه استفاده و فعال‌سازی سامانه‌های فتوولتائیک خورشیدی سودآوری اقتصادی قابل ملاحظه‌ای داشته که خود بستری برای دستیابی به توسعه پایدار است.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر بحران آب بر مهاجرت روستایی و امنیت غذایی در روستاهای شهرستان خوانسار صورت گرفته است . آمارها نشان می دهد در سال های اخیر کاهش منابع آب روستایی منجر به افزایش مهاجرت در این منطقه شده ، جمعیت کشاورز روستایی کاهش و بر سطح تولید و امنیت غذایی اثر گذاشته است. بر این اساس، سوال اصلی این تحقیق این است که آیا مهاجرت روستایی ناشی از منابع آب تهدیدی برای امنیت غذایی در مقیاس کل است؟ برای پاسخ به این سوال با توجه به نگرش منطقه ای تحقیق ابتدا وضعیت منابع آب روستایی در این نقاط و سطح استان بررسی و در ادامه تعاریف مختلف از امنیت غذایی مورد ارزیابی قرار گرفت . با توجه به نظریه ها و شاخص های تحقیق 5 روستا از 3 دهستان بخش مرکزی خوانسار به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شد . شاخص مهاجرت در کنار امنیت غذایی بررسی و با توجه به ارتباط نزدیک امنیت غذایی و کشاورزی شرایط اجتماعی و اقتصادی روستاییان در این بخش مورد توجه ویژه قرار گرفت . این شاخص شامل اهداف و سن مهاجرت، شرایط محیطی ، اقتصادی و اجتماعی مهاجران روستایی است. نتایج پژوهش نشان داد بیش از 60٪ مهاجرت به صورت مهاجرت روستاشهری است که جوانان در رأس قرار دارند. بنابراین، کاهش نیروی کار در جامعه روستایی و تفاوت جنسی به دلیل درصد بالای مهاجرت مردان نسبت به زنان، نتیجه اصلی وضعیت مهاجرت های وابسته به آب در مناطق روستایی بود. طبق نتایج با وجود رابطه نزدیک بین کشاورزی و امنیت غذایی، افزایش مهاجرت روستایی به دلیل آب، باعث کاهش نیروی تولید در روستاها شده و تهدید جدی برای امنیت غذایی است. این تحقیق یک یادآوری است که با با استفاده از روش توصيفی- تحليلی انجام شده و با توجه به تأثیر این مهاجرت در شرایط اقتصادی بررسی تئوری های اقتصادی در این بخش در رأس قرار دارد. نتیجه گیری این بررسی بر اساس ضریب همبستگی کندال صورت گرفته است .

انوشتار حاضر به دلیل ایجاد درک و دانشی کاربردی برای مسئولان و مدیران استان تهران در زمینه شناسایی و سطح¬بندی موانع کلیدی بر تحقق-پذیری طرح¬های آمایش سرزمین در استان تهران، ازنظر هدف¬گذاری کاربردی و از منظر روش¬ جمع¬آوری داده¬، توصیفی از نوع پیمایشی است. براي انجام اين پژوهش با بررسي جامع و همچنين با استفاده ازنظر خبرگان و متخصصان، 22 عامل مؤثر با استفاده از روش تحلیل ساختاری آینده¬پژوهی از بین 64 متغیر برای مدل¬یابی موانع موثر در تحقق‌پذیری طرح‌های آمایش سرزمین شناسايي شدند. سپس با استفاده از تكنيك تلفیقی مدل¬سازي ساختاري تفسيري و با استفاده از ابزار پرسشنامه، عوامل در هشت گروه سطح‌بندی شدند. در ادامه، پس از مشخص شدن سطوح هريك از عوامل و همچنين با درنظرگرفتن ماتريس در دسترس‌پذیری نهايي، مدل نهايي ساختاری- تفسيري ترسیم‌شده است .بر اساس نتايج، عواملي مانند تعدد قوانین و مقررات در ارتباط با آمایش سرزمین، عدم وجود برنامه¬ریزی راهبردی نهادی در ارتباط با آمایش سرزمین استان، ضعف طرح و برنامه¬های آمایشی تهیه‌شده در ارائه الگویی کارآمد برای توسعه پایدار یکپارچه مناطق مختلف استان، عدم حضور ذینفعان و ذی‌نفوذان در فرایند تصمیم¬گیری و تصمیم¬سازی در بخش آمایش سرزمین، فقدان قواعد و مقررات مناسب و تفکر نظامند و نهادینه برای مدیریت سرزمین و روشن نبودن جايگاه طرح آمايش استان در نظام برنامه‌ریزی استان تهران جزو متغیر¬های کلیدی و تأثیرگذار بر عدم تحقق¬پذیری طرح-های آمایش سرزمین در استان تهران ¬به شمار می¬روند.

امروزه زیست پذیری شهری گفتمانی نیرومند را در توسعه ی شهری و طراحی شهری بازتاب می دهد که در پیشینه ی برنامه ریزی شهری رواج پیدا کرده است. اجرای طرح های توسعه شهری، یکی از اقدامات اساسی در برنامه ریزی و مدیریت شهری جهت زیست پذیر نمودن شهر برای ساکنین و تضمین کننده ادامه حیات شهر برای مدت طولانی می باشد. بنابرین هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت موجود شهر زنجان از نظر شاخص های زیست پذیری و نحوه عملکرد طرح های توسعه شهری در زیست پذیر کردن شهر زنجان می باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر کمی توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است. نتایج پژوهش بیانگر این امر می باشد که یافته های حاصل از تحلیل شاخص های ذهنی براساس توزیع پرسشنامه بین جامعه آماری نشان داد که، وضعیت زیست پذیری عینی وذهنی تقریبا منطبق بر هم نیستند. طبق نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیونی، میزان ارتباط و همبستگی زیست پذیری با طرح های توسعه شهری 0.622 است. با توجه به سطح معنی داری0.000 و پایین بودن آن از 0.05< Pفرضیه صفر رد می شود و می توان گفت که رابطه دو متغیر زیست پذیری با طرح های توسعه شهری معنادار است. به عبارتی، اجرای طرح های توسعه شهری 37 درصد از زیست پذیری شهر زنجان را تبیین می کند. علاوه براین، بیشترین مقدار همبستگی اجرای طرح های توسعه شهری با شاخص اجتماعی 0.369 و کمترین مقدار نیز متعلق به اقتصادی با 0.167 است.