بررسی رابطه بین رفتار محیط زیستی و مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان (مطالعه موردی شهرسیرجان)

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، کرمان، ایران.

2 استادیار مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد کرمان، کرمان، ایران.

3 استادیار مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

افزایش مشکلات و بحران‌های زیست‌محیطی در جهان از یک‌سو درک پیامدهای بلندمدت موضوعات زیست‌محیطی در زندگی انسان‌ها از سوی دیگر باعث شده است طی نیم‌قرن گذشته اهمیت بحث درباره محیط‌زیست و مسائل زیست‌محیطی افزایش یابد. در این میان مسئولیت‌پذیری اجتماعی شهروندان می‌تواند تا حدودی مسائل و مشکلات محیط‌زیستی کاسته شود. در این راستا، پژوهش حاضر نیز در تلاش است تا رابطه بین رفتار محیط‌زیستی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی شهروندان بررسی نماید. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و متدولوژی پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری شهروندان شهر سیرجان که با فرمول کوکران 383 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزار pls استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین رفتار محیط‌زیستی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی شهروندان رابطه مستقیم با میزان 0/675 و با شدت نسبتاً قوی رابطه وجود دارد. همچنین، نتایج حاصل از pls بیانگر این است که در میان ضرایب به‌دست‌آمده تأثیر حفاظت محیط‌زیست بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی با کسب امتیاز 0/733 و مشارکت و همکاری با کسب ضریب 0/502 بیشترین امتیاز را دارد. در مراتب بعدی تأثیر شاخص مدیریت پسماند با ضریب0/288 و درنهایت شاخص دانش زیست‌محیطی نیز با کسب امتیاز 0/243 ازنظر تأثیرگذاری بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی قرار دارند. لازم به ذکر است همه روابط و ضرایب مسیرها چه به‌صورت درون‌زا و چه برون‌زا تأثیرات مثبت و جهت‌داری دارند و شدت روابط بسیار بالا و معنادار ارزیابی‌شده‌اند.
رفتار محیط‌زیستی به‌عنوان یکی از ابعاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی نیاز به تغییر در رفتار، نگرش و ارزش‌ها و انگیزه‌های اخلاق درونی محیط‌زیستی دارد که این امر از طریق آموزش و نهادینه‌سازی و روحیه مسئولیت‌پذیری اجتماعی قابل تحقق می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the relationship between environmental behavior and citizens' social responsibility Case study of Sirjan)

نویسندگان [English]

  • Maryam Masoudi 1
  • Sanjar Salajegheh 2
  • Mohamad Jalalkamali 3
1 PhD Student in Public Management, Islamic Azad University, Kerman Branch, Kerman. Iran.
2 Assistant Professor of Public Administration, Islamic Azad University, Kerman Branch, Kerman. Iran.
3 Assistant Professor of Public Administration, Islamic Azad University, Kerman Branch, Kerman. Iran
چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
Over the past few decades, nature and the environment have been degraded by population growth and high consumption and over-exploitation of the world's resources. This environmental catastrophe threatens the peace, health and security of human life. The anthropological causes of environmental problems such as climate change are widely known. Therefore, if people are more pro-environmental, environmental problems can be reduced. To preserve the environment, appropriate educational approaches are needed to move towards the growing knowledge, behavior and attitude of the environment; In a way that, along with the development of the required knowledge and skills, leads to a secure future. Meanwhile, the city of Sirjan is no exception to this rule and due to the existence of Gol Gohar Mining Company is facing environmental issues and problems. Therefore, the present study aims to examine the environmental behaviors with social responsibility of the citizens of Sirjan and in this regard, to answer the following question: What is the relationship between environmental behaviors and social responsibility?
 
Methodology
In terms of nature, this research is an applied research and in terms of data analysis method, it is a descriptive-correlational and causal-relationship that has been evaluated using a field method and a questionnaire. The study was conducted on the city of Sirjan and the statistical population of the citizens of Sirjan and the sample size was determined based on Cochran's formula of 383 people. A simple random sampling method was used. The research tool of the questionnaire and its validity has been formally conducted by a group of experts who have studied in this field so far and its reliability with Cronbach's alpha test and coefficient of 0.890 indicates the acceptability of the reliability of the questionnaire for research. In this study, the independent variable is social responsibility and the dependent variable is environmental behavior. Pls software was used to analyze the data.
 
Results and Discussion
In this research, the main indicators of the research, namely waste management and recycling, environmental protection, cooperation and participation and efforts to increase environmental knowledge and social responsibility were selected as hidden indicators of the research and hidden indicators have been identified for each of these dimensions. Based on Het's findings, all the obtained coefficients have the mentioned conditions and according to the four reliability tests, the model has reliability. Among the obtained coefficients, the effect of environmental protection on environmental behavior with a score of 0.773 and participation and cooperation with a coefficient of 0.502 has the highest score. After that, the effect of waste management
 
with a coefficient of 0.288 is in the third place. Finally, environmental knowledge with a score of 0.243 is in the last rank in terms of influencing environmental behavior.
 
Conclusion
The results of this study show that environmental behaviors are among the most important factors affecting the quality of the environment and the effectiveness of environmental activities. Social responsibility and consequently the environment of citizens as sociological and psychological phenomena not only have a positive effect on improving the quality of the environment but also create a healthy and positive life for people in society.
These indicators are suitable predictors of environmental behavior of citizens in the city of Sirjan. Due to environmental issues and problems, especially in the city of Sirjan due to Gol Gohar mine and the resulting pollution, a change in the environmental behavior of citizens is necessary. The effect of this is to increase the knowledge and environmental awareness of citizens to change their attitudes and behavior towards the environment and to prevent the indiscriminate destruction of natural resources and the environment and stir up more problems and issues of environmental problems.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Behavior
  • Social Responsibility
  • Sirjan City

مراجع

  1. اسکندری دامنه، حامد؛ زهتاییان، غلامرضا؛ خسروی، حسن؛ آذرنیوند، حسین و براتی، علی اکبر (1399) شبیه­سازی و پیش­بینی مولفه­های اقلیمی دما و بارش در مناطق خشک (مطالعه موردی: دشت میناب)، جغرافیا (فصلنامه علمی – پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیایی ایران)، دوره 18، شماره 66، صص. 127-111.
  2. بهمنیاری، حمید؛ امیری، افلاطون؛ شکوه، زهرا؛ نیک پور، امین و محمدباقری، مهدی (1399) طراحی و تبیین مدل منابع انسانی سبز با تأکید بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، مجله علوم پزشکی صدرا، دوره 8، شماره 4، صص. 397-418.
  3. جلالیان، سید اسحاق؛ تردست، زهرا و ویسیان، محمد (1399) تبیین الگوی شهروند بیوفیلیک (مطالعه موردی: مناطق 9 و10 کلان­شهر تهران)، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 52، شماره 3، صص. 1008-993.
  4. حلاج، زینب؛ صدیقی، حسن و فرهادیان، همایون (1397) تحلیل نگرش‌های ارزشی محیط‌زیستی در رفتار محیط‌زیست گرایانه کشاورزان منطقه سیستان در مواجهه با خشک‌سالی، فصلنامه پژوهش­های روستایی، دوره 9، شماره 1، صص. 147-136.
  5. دسترس، فرناز و خواجه نوری، بیژن (1398) بررسی رابطه بین عوامل جامعه­شناختی و رفتار زیست­محیطی شهروندان شهر شیراز، جامعه­شناسی کاربردی، دوره 30، شماره 4، صص. 58-35.
  6. رضائیان، علی (1384)، مبانی رفتار سازمانی، تهران: انتشارات سمت.
  7. سرایی، محمدحسین؛ جمشیدی، زهرا و آهنگری، نوید (1395) اولویت‌بندی شاخص‌های مدیریت مواد زائد جامد شهری در راستای توسعه پایدار (مطالعه موردی شهر بوکان)، اقتصاد و مدیریت شهری، دوره 4، شماره 14، صص. 17-1.
  8. شبیری، سید محمد و شمسی پایکیاده، زهرا (1395) ارزیابی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی یادگیری سیار در برنامه آموزش محیط‌زیست با استفاده از مدل رفتار برنامه‌ریزی‌شده، فناوری آموزش، دوره 11، شماره 1، صص. 61-51.
  9. صالحی، صادق و امامقلی، لقمان (1395) نقش هنجارهای فردی و اجتماعی در شکل‌گیری رفتار حامی محیط‌زیست، فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، دوره 4، شماره 3، صص. 12-21.
  10. صالحی، صادق و قائمی اصل، زهرا (1392) بررسی رابطه آموزش زیست‌محیطی و رفتارهای حفاظت از محیط‌زیست (موردمطالعه: دانش آموزان دبیرستان‌های دخترانه شهر بابل)، فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، دوره 1، شماره 3، صص. 79- 67.
  11. علیدادیانی، فریبا و سلیمان پور عمران، محبوبه (1398) رابطه بین رفتار محیط‌زیستی با میزان تفکر سیستمی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی (موردمطالعه: کارکنان محیط‌زیست خراسان شمالی)، فصلنامه علمی، آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، دوره 7، شماره 3، صص. 89-102.
  12. غزانی، عنایت‌الله و بیژنی، مسعود (1395) کاربرد نگرش‌های ارزشی زیست‌محیطی در تحلیل رفتار زیست محیط گرایانه کشاورزان به‌منظور حفاظت از خاک؛ نمونه مطالعه: کشاورزان شالی‌کار بخش مرکزی ساری، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 47، شماره 1، صص. 81-91.
  13. فولادی، فاطمه (1400) نقش دروس ابتدایی در حفظ محیط‌زیست و اهمیت آموزش‌های مناسب در این زمینه، پژوهشنامه اورمزد، دوره 12، شماره 54، صص. 345-325.
  14. کریمی، مرضیه؛ درویش نوری، سیمین و مربی هروی، هلن (1397) بررسی رابطه سرمایه‌های اجتماعی، تعهد سازمانی و رفتار فرانقشی در محیط‌زیست، مدیریت محیط‌زیست و توسعه پایدار، دوره 2، شماره 3، صص. 7-1.
  15. لاریجانی، مریم (1395) مطالعه تأثیر رفتارهای اجتماعی زیست‌محیطی بر توسعه اجتماعی زنان (مطالعه موردی: زنان شهرستان تاکستان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب استاد راهنما سید محمد شبیری، استاد مشاور کلثوم فیضی.
  16. منجم زاده، سید امیرحسین؛ زیاری، کرامت اله و ماجدی، حمیدرضا (1396) بررسی شاخص‌های زیست‌محیطی توسعه پایدار و سطح برخورداری آن در کلان‌شهرهای ایران، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره 10، شماره 1، صص. 298-275.
  17. مهدوی، داوود، قیداری سجاسی، حمدالله و محمودی، حمیده (1398) تحلیل نگرش و رفتار زیست محیط گرایانه جوامع عشایری پس از اجرای طرح مدیریت مشارکتی جنگل و مراتع نمونه مطالعه: بخش بازیافت استان چهارمحال و بختیاری، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، دوره 30، شماره 2، صص. 135-156.
  18. نظری، ابراهیم و جلیلی صدرآباد، سمانه (1399) اثر رضایتمندی روی نیت رفتاری گردشگران طرفدار محیط‌زیست (نمونه موردی: طاق‌بستان کرمانشاه)، جغرافیا (فصلنامه علمی – پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیایی ایران)، دوره 18، شماره 64، صص. 120-132.
  19. یدالله­نیا، هاجر؛ رجایی، سیدعباس؛ پوراحمد، احمد و خراسانی، محمدامین (1400) اثرات گسترش فیزیکی بر تاب­آوری زیست­محیطی مطالعه موردی: شهر بابل، جغرافیا (فصلنامه علمی – پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیایی ایران)، دوره 19، شماره 69، صص. 150-131.
  20. Alidadyani, F. & Soleimanpouromran, M. (2019) The relationship between Environmental Behavior and Systemic Thinking and Social Responsibility: A Study of Environmental Workers in North Khorasan, Environmental Education and Sustainable Development, Vol.7 ,No.3 ,PP.89-102. [Persian].
  21. Bahmanyari, H., Amiri, A., Shokoh, Z., Nikpour, A. & Bagheri, M. M. (2020) Designing and Explaning a Green Human Resource Management Model with an Emphasis on Social Responsibility in Shiraz University of Medical Sciences, Sadrs Medical Journal, Vol.8 ,No.4, PP.397-418. [Persian].
  22. Carfagna, L. B., Dubois, E. A., Fitzmaurice, C., Ouimette, M.Y., Schor, J.B. & Willis, M. (2014) An emerging eco- habitus: the reconfiguration of high cultural capital practices among ethical consumers, Journal of Consumer Culture, Vol. 14, PP. 158-178.
  23. Bagheri, D., Mohseni, R.A., & Mahdavi, M.S. (2018) Association of Socioeconomic Status and Pro – Environmental Behaviors in the Citizens of Gorgan, Iran, Jorjani Biomedicine Journal, Vol. 6, No. 1, PP. 33-43.
  24. Balunde, A., Perlaviciute, G. & Steg, L. (2019) The Relationship Between People’s Environmental Considerations and Pro-environmental Behavior in Lithuania, Environmental Psychology, Vol. 10, 1-10.
  25. Eskandari Damane, H., Zehtabian, Gh., Khosravi, H., Azarnivand, H. & Barati, A, A. (2020) Simulation and forecasting of climatic components of temperature and precipitation in arid regions (Case study: Minab plain), Geography International Quarterly of the Geographical Association of Iran, Vo. 18, No. 66, pp. 110-127. [Persian].
  26. Farnaz, D. & Bijan Khajenoori (2019) Investigating the Relationship between Sociological Factors and Environmental Behavior of Citizens of Shiraz, Journal of Applied Sociology,Vol. 30, No. 4, pp. 35-58. [Persian].
  27. Fouladi, F. (2021) The role of elementary courses in environmental protection and the importance of appropriate education in this field, Ormazd Research Journal, Vo -, No. 54, pp. 345-325. [Persian].
  28. Ghazani, E. & Bijani, M. (2016) Application of Environmental Attitudes toward Analyzing Farmers’ Pro-Environmental Behavior in order to Soil Conservation (The Case of Rice Farmers in Central Part of Sari County), Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, Vol.47 ,No.1 ,PP.81-91. [Persian].
  29. Hallaj, Z., Sadighi, H. & Farhadian, H. (2018) Investigation Environmental Attitude values in Pro-Environmental Behavior of Sistan Region’s Farmers in Copping with Drought, Rural Research, 8 ,No.4 ,PP.136-147 . [Persian].
  30. Halpenny, E. A. (2010) Pro-environmental behaviours and park visitors: The effect of place attachment. Journal of Environmental Psychology, Vol .30, No.4, pp. 409-421.
  31. Hinds, J. & Sparks, P. (2008) Engaging with the natural environment: The role of affective connection and identity, Journal of Environmental Psychology, No.28, pp. 32-45.
  32. Husted, B., Russo, M., Meza, C. & Tilleman, S. (2014) An exploratory study of environmental attitudes and the willingness to pay for environmental certification in Mexico. Journal of Business Research, No.67, pp.891–899.
  33. Intergovernmental Panel on Climate Change [IPCC]. (2018) Climate Change 2018: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Incheon: IPCC.
  34. Jalaliyan, E., Tardast, Z. & Waysian, M, (2020)  Explaining the Biosafety Citizen Pattern (Case Study: 9th and 10th District of Tehran Metropolis), Human Geography Research Quarterly, Vol. 52, No. 3, pp. 993-1008 . [Persian].
  35. Karimi, M., Darvish N, S. & Heravi, H. (2018) A Study of the Relationship between Social Capital, Organizational Commitment and Transformational Behavior in the Environment, Environmental Management and Sustainable Development, Vo. 2, No. -, pp. 7-1 . [Persian].
  36. Larijani, M (2016). Study of the effect of environmental environmental behaviors on women's social development (Case study: women of Takestan city), Master Thesis, Payame Noor University of Tehran, Payame Noor Center South Tehran . [Persian].
  37. Mahdavi, D., Sojasi, H. & Mahmmodi, H. (2019) Analyzing Environmental Attitudes and Behavior of Nomadic Communities after the Implementation of Participatory Management Plan for Forest and Rangeland, Geography and Environmental Planning, Vo. 30, No. 2, pp. 135-156 . [Persian].
  38. Monjemzadeh, S, A, H., Ziari, K. & Majedi, H. (2017) Study of environmental indicators of sustainable development and its level in metropolitan areas of Iran, New attitudes in human geography, Vo. 10, No. 1, pp. 298-275. [Persian].
  39. Nazari, I. & Jalili, Sadrabad, S. (2020) Investigating the effect of satisfaction on the behavioral intentions of pro-environmental tourists (Study sample: Bostan Arch, Kermanshah), Geography International Quarterly of the Geographical Association of  Iran, Vo. 18, No. 64, pp. 121-132 . [Persian].
  40. Katuwal, H. (2012) Demand for Water Quality: Empirical evidence from a knowledge, attitude, behavior, and choice experiment survey about the Bagmati River in Kathmandu, Nepal. Ph. D. Dissertation. The University of New Mexico.
  41. Kollmuss, & Julian Agyeman. J. (2002) Mind the Gap: Why Do People Act Environmentally and What Are the Barriers to Pro-Environmental Behavior?, Environmental Education Research, Vol. 8, No.3, pp. 239-260.
  42. Rezaian, A. (2005) Principles of Organizational Behavior, Tehran: Samat Publications.
  43. Salehi, S. & Emamgholi, L. (2016) A Study of Influencing Individualand Social Norms on Environmental Friendly Behavior, Environmental Education and Sustainable Development, 4 ,No.3 ,PP.12-21 . [Persian].
  44. Seif A.A. (2000) Psychology of education, psychology of learning and education, Edit seventh Tehran: Aqa Publication, 708.
  45. Stern, P. C., Sovacool, B. K., and Dietz, T. (2016) Towards a science of climate and energy choices. Nat. Clim. Chang. Vol.6, pp.547–555.
  46. Salehi, S. & Emamgholi, L. (2016) A Study of Influencing Individualand Social Norms on Environmental Friendly Behavior, Environmental Education and Sustainable Development, 4 ,No.3 ,PP.12-21 . [Persian].
  47. Salehi, S. & Ghaemi asl, Z. (2013) The Relationship between Environmental Education and Environmental Protection Behaviors (Case Study: High School Girls in Babol City), Environmental Education and Sustainable Development, 1 ,No.3 ,PP.67-79 (Persian).
  48. Saraei, M, H., Jamshidi, & Ahangari, N. (2016) Prioritization of Management Indexes of Municipal Solid Waste in Line with Sustainable Development (Case Study: City of Bokan), Journal of Urban Economics and Managment, Vol.4 ,No.14 ,PP.1-17 (Persian).
  49. Shobeiri, S.M. & Shamsi Papkiade, S.Z. (2017) Evaluation of factors affecting the implementation of mobile learning in environmental education programs using the theory of planned behavior model, Technology of Education Journal,11 ,No.1 ,PP.51-61. [Persian].
  50. Taleghani, Gh. & Nargesian, A. (2011) The Impact of Social Capital on Social Responsibility of Organizations (Case Study: Tax Administration of West of Tehran Province, Vol. 1, No.47, pp. 229-242.
  51. Tohidinia,A. (2004) Ethics, Economics and the Environment, Two Quarterly Economic Papers. No. 2, pp. 176-157.
  52. Vaghefi, A. & Haghighatian, M. (2014) The effect of cultural capital (institutional) social environment Behaviors approach to sustainable urban development, Journal of Urban Economics and Management, 8, 65-47.pp.34-78.
  53. World Commission on Environment and Development. (1987) Our common future. In N. Nelissen, J. Straaten, & L. Klinkers (Eds.), Classics in environmental studies (pp.275-284). Utrech, The Netherlands: Universal Books.
  54. Yadollahnia1, H., Rajaei, S, A., PurAhmad, A. & Khorasani, M. A. (2021) The Effects of Physical Expansion on the Environmental Resilience Case Study: City Babol, Geography International Quarterly of the Geographical Association of Iran, Vo. 19, No. 69, pp. 131-150. [Persian].
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
دوره 20، شماره 72
بهار 1401صفحۀ 200-1.
خرداد 1401
صفحه 171-186

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار