شناسایی و طبقه بندی اشکال کارستی براساس مدل های سویجیک، والتهام، کماتینا و هراک (مطالعه موردی: حوضه کوهستانی کلات در‌ شمال شرق ایران)

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

2 دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

3 دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

4 استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

چکیده

در زون هزار مسجد-کپه داغ، توده های کارستی متعددی وجود دارد که هرگونه تحقیقات کارست ژئومورفولوژی بر روی آنها می تواند به لحاظ زمین شکل های کارست، آبخوان های آهکی، ارتباط لندفرم های کارستی با سیستم هیدرولیک کارست و کاربری و مدیریت سرزمین در این قلمروها حائز اهمیت باشد. این پژوهش با هدف شناسایی و طبقه بندی اشکال کارستی حوضة کلات انجام می شود و نقش مهمی در پروژه های مدیریت سرزمین در مناطق کارستی خواهد داشت. ابزار تحقیق شامل نقشه های توپوگرافی، ‌زمین شناسی، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای، مدل رقومی ارتفاع(DEM) و ‌نرم افزارARC GIS می باشد. پس از مرزبندی حوضه مورد مطالعه و شناسایی اشکال کارستی آن، از روش های طبقه بندی سویجیک، والتهام ، کماتینا و هراک جهت طبقه بندی اشکال کارستی این حوضه استفاده شد. اشکال کارستی این حوضه از تنوع بالایی برخوردار بوده و انواع کارنها، دولین ها، دره های کارستی و چشمه های کارستی را شامل می شوند. مطالعه اشکال کارستی حوضه کلات مشخص نمود براساس طبقه بندی سویجیک، این اشکال در ردیف کارست های انتقالی، براساس طبقه بندی والتهام و فوکس در ردیف کارست های جوان، براساس طبقه بندی کماتینا در ردیف کارست های ناودیسی و براساس طبقه بندی هراک در ردیف کارست های کوهزایی قرار می گیرد
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification and classification of karst forms based on Svijk, Waltham, Kamatina and Herak models (Case study: Kalat mountain basin, northeastern Iran)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Rezaei Arefi 1
  • mohamadali zanganehasadi 2
  • Abalfazl behniafar 3
  • Mohammad Gavanbakht 4
1 Mohsen Rezaei Arefi Mohammad Ali Zanganeh Asadi ابوالفضل بهنیافر محمد جوانبخت PhD student in Geomorphology, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.
2 Associate Professor of Geomorphology, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.
3 Associate Professor of Geomorphology, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
4 Assistant Professor of Geomorphology, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

There are relatively few karstic masses in the Hezar masjed-Kope Dagh zone where any geomorphological karst studies can is important be based on karst land form, calcareous aquifers, correlations of karst forms with karst hydraulic system, and land use and management in this area . This research is aimed at identifying and classification Karst forms basins in order to better and more accurately identify the karstas of this basin and to play an important role in land management projects in Karst areas . The research tool includes topographic maps, geology, aerial photographs, satellite imagery, digital elevation model (DEM) and ARC GIS software .After the boundary of the studied basin and identification of its karstic forms, the methods of classification Cvijic, Walthem, Komatina, and Herak for categorization of karstic forms of this basin were used.The karstic study of this basin shows that its karstic forms have a high diversity and include a variety of karren, Doline, karst valleys and karstic springs.The study of the karst forms of the Kalat basin revealed that, according to the Cvijic classification, these forms were in the row of transition karsts, based on Walthem and Fokes classification in the row of young karsts, based on the classification of the Komatina in the row of synclinal karst and based on the classification of Herak in the row of the karstic Orogeny.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Karst geomorphology ک Dolat-Karn basin of karst valleys
  1. احمدی. حسن(1382). ژئومورفولوژی کاربردی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
  2. افراسیابیان، احمد(1377). اهمیت مطالعات و تحقیقات منابع کارست در ایران، مجموعه مقالات دومین همایش جهانی آب در سازندهای کارستی، کرمانشاه-تهران. صص 97-88
  3. بهنیافر، ابوالفضل، قنبرزاده، هادی(1395). ژئومورفولوژی کارست، مشهد، انتشارات نگاران سبز
  4. بهنیافر و همکاران(1388). ویژگیهای ژئومورفیک توده ی کارستی اخلمد در دامنه های شمالی ارتفاعات بینالود، زاهدان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 14، صص 140-121
  5. بهرامی،‌ شهرام، زنگنه اسدی، محمدعلی و جهانفر، علی(1395). ارزیابی توسعه کارست با استفاده از ویژگیهای هیدرودینامیکی و هیدروژئوشیمیایی چشمه های کارستی در زاگرس(منطقه مورد مطالعه: تاقدیس قلاجه و توده پراو بیستون)،‌ مجله جغرافیا و توسعه، ‌شماره 3،‌ صص 74-61
  6. خانلری، ‌غلامرضا و مؤمنی، علی اکبر(1391). ژئومورفولوژی ،‌هیدروژئولوژی و مطالعه فاکتورهای موثر بر توسعه کارست در منطقه گرین، غرب ایران، جغرافیا و آمایش شهری منطقه ای، ‌شماره 3، صص 74-61
  7. خضری ، ‌سعید، شهابی، هیمن و محمدی، ‌سارا(1396) . ارزیابی و پهنه بندی تحول کارست حوضه آبریز غار سهولان مهاباد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، مجله پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، شماره 1، صص 39-21
  8. خوش رفتار، رضا. سرور،‌ جلیل الدین و فرید مجتهدی، نیما(1395). بررسی اشکال کارستی در توده کوهستانی برفک گیلان، فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 53 ، صص56-39
  9. زنگنه اسدی، محمدعلی. غیور، حسنعلی. رامشت،‌ محمدحسین و ولایتی،‌ سعداله(1381). چشم اندازهای کارستی اخلمد و مدیریت محیطی آن، تهران، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 42، صص 101-87
  10. عشقی ،‌ابوالفضل و ثروتی ،‌محمد رضا(1383). ویژگیهای ژئومورفولوژی مناظر کارستی در حوضه آبریز کارده، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 8 ، صص 15-1
  11. کلتات،‌دیتر.(1378). جغرافیای طبیعی دریاها و سواحل، ترجمه محمد رضا ثروتی، انتشارات سمت، تهران
  12. میرعلایی موردی، ‌مهدی، میراب شبستری، ‌غلامرضا، اعتباری، ‌بهروز و هیهات، ‌محمود رضا(1392). معرفی ژئومورفولوژی کارستی سنگهای کربناته منطقه آهنگران(شمال شرق بیرجند)، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، شماره 8 ، صص 130-115
  13. ملکی، امجد، شوهانی، داوود، ‌علایی طالقانی، ‌محمود(1388). پهنه بندی تحول کارست در استان کرمانشاه، برنامه ریزی و آمایش فضا، مدرس علوم انسانی، شماره 13،‌صص 271-259
  14. مقامی مقیم، ‌غلامرضا(1395). طبقه بندی اشکال کارستی حوضه درپرچین براساس مدل های سویچ،‌ والتهام، هراک و کماتینا، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، ‌شماره 1 ،‌بهار و تابستان 95
  15. ولایتی، سعداله و خانعلی زاده، فریده(1390). بررسی رابطه ساختارهای تکتونیک و اشکال کارستی، مطالعه موردی حوضه آبریز کارده، مجله جغرافیا،‌ شماره 31، صص189-171
  16. ولایتی، سعداله. زنگنه اسدی، محمدعلی(1382). حوضه کارستی اخلمد، نمادی از تکامل ژئومورفیک کارست، مشهد، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای صص 146-123
  17. -Cvijic, J. (1925). Type’s morphologiques des terrains calcaires. Comptes Rendus, Académie des Sciences (Paris), 180, 592–594
  18. -Calic, J., (2011). Karstic uvula revisited: Toward a redefinition of the term, Geomorphology, Vol.134, No.1, pp.32-42
  19. . -Ford, D., & Williams, P. D. (2007). Karst hydrogeology and geomorphology. West Sussex, England: John Wiley & Sons -Herak, M. (1977). Tecto-genetic approach to the classification of karst terrains. Carsus Iugoslaviae, 9(4), 227-238
  20. Johan,.J.et al(2017). Speleogenesis, geometry, and topology of caves: A quantitative study of 3D karst conduits ., Journal of geomorphology , Vol. 298, pp.86-106
  21. Komatina, M. (1975). Development conditions and regionalization of karst In A. Burger & L. Dubertret (Eds.), Hydrogeology of karstic terrains: Case histories (pp. 21-29). Paris, France: IAH
  22. Milanovic, P. J. (1981). Karst hydrogeology. Colorado, CO: Water Resources ublications
  23. Palmer, A. N., (2007). Cave Geology: Dayton, Ohio, Cave Books, p. 454.
  24. Waltham, A.C. and Fookes, P.G. (2003). Engineering classification of karst ground conditions.Quaterly Journal of Engineering Geology and Hydrogeology, 36, 101–18
  25. White, W.B., (1988). Geomorphology and hydrology of karst terrains, Oxford University press