ارزیابی و اولویت بندی پتانسیل های زمین گردشگری ژئوسایت ها (مطالعه موردی: الموت قزوین با رویکرد حفاظت و گردشگری پایدار)

نویسندگان

1 دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 استادیار جغرافیا، پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا، تهران، ایران.

چکیده

ژئوریسم از جمله شاخه های علوم زمین است،که امروزه بیانگر روش های نوین برای تبیین و تحلیل علوم زمین و شناخت جاذبه های طبیعی در هر منطقه محسوب می شود. که علاوه بر ایفای نقش آموزشی و علمی، سبب رشد و توسعه گردشگری در یک منطقه می شود. ژئوسایت ها در بردارنده ارزش های علمی، حفاظتی و گردشگری هستند که در کنار هم ژئوتوریسم را شکل می دهند. ارزیابی ژئوسایت ها و اولویت بندی آنها از منظر توان های گردشگری، می تواند در ترویج حفاظت علمی و توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار، بسیار موثر باشد. منطقه الموت در شمال شرقی استان قزوین واقع شده است. در کنار توان های میراث زمین، از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز یک مقصد مهم در کشور به شمار می رود. در این پژوهش که با هدف ارائه پتانسیل گردشگری منطقه الموت به بازار گردشگری انجام گرفته است، برای این منظور، ده ژئوسایت منطقه شامل الموت، معلم کلایه، دره اندج، صخره های اندج، قلل سیرکی دینه رود، قلل آتان-کوچنان، دریاچه اوان، دره گرمارود، آبشار پیچ بن و دره آتان انتخاب، و از طریق سه روش ارزیابی GAM، کوبالیکوا و کرچنر(2016) و روش پارک های ملی، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ترکیبی سه روش نشان می دهد که ژئوسایت های اوان، الموت و معلم کلایه دارای مطلوب ترین شرایط بوده که می توان آنها را به عنوان کالای گردشگری به بازار عرضه کرد و در مقابل سه ژئوسایت قلل سیرکی اوانک – دینه رود و کوچنان- اتان و همچنین دره آتان در شرایط نامطلوبی قرار دارند و ضرورت برنامه ریزی در جهت مدیریت این ژئوسایت ها ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation and prioritization of land tourism potentials of geosites (Case study of Alamut Qazvin) with conservation and sustainable tourism approach

نویسندگان [English]

  • Mohammad Taherkhani 1
  • Somayeh Jahan Tighmand 2
  • Mohammad Reza Salimi Sobhan 3
1 PhD in Geomorphology, Kharazmi University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of Geomorphology, Kharazmi University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor of Geography, NAJA Institute of Law Enforcement and Social Studies, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The main purpose of the present study is the approximate importance of effective standards in reconstruction and renewal of obsolete context in district one of Isfahan city. Four main factors including skeletal_ accessibility, economic, environmental, social and accessibility have been researched through 41 sub-branches. Regarding the nature of the topic and the aim of the study, the method of the research was functional- developmental and the type of the research was descriptional-analytical. In order for the collection of data, documentation-library studies (note taking, charts and diagrams, photo and maps) were implemented. The main tool for gathering information was questionnaire, but other methods such as observation, interview, statistical information were also utilized. The statistical population in this research was eleven neighborhoods of district one in the city of Isfahan. The collected data were analyzed through factor analysis test, SWOT technique and GIS software. The results of factor analysis test (KMO) showed that internal integration was appropriate in the data except for environmental index. The significance of the test in all of the indices was less than 0/01 and the level of certainty was higher than 99. Therefore, factor analysis is suitable for determining the structure of the model. The results of SWOT model indicated that the averages of offensive strategy, variety strategy, revision strategy and defensive strategy were respectively 3/42, 3/55, 3/08, 3/21. The dominant strategy was variety strategy in this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geotourism
  • Sustainable Tourism
  • Alamut
  • Geosite

مراجع

  1. اروجی، حسن (1391). مکان یابی ژئومورفوسایت های بهینه گردشگری با فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و ارزیابی آنها از طریق مدل های ژئومورفوتوریستی (مطالعه موردی: شهرستان طبس). پایان نامه کارشناسی ارشد، در رشته جغرافیا و برنامه ریزی توریسم، دانشگاه تهران
  2. درویشی لیلا، فتایی ابراهیم (1394). بررسی پتانسیل های زیست محیطی سواحل از منظر توسعه گردشگری (مورد مطالعه: سواحل انزلی کیاشهر؛ اولین کنفرانس ملی علوم و مدیریت محیط زیست
  3. شایان، سیاوش؛ شریفی کیا، محمد؛ زارع، غلامرضا (1389)؛ ارزیابی توانمندی ژئومورفوتوریستی لندفرمها بر اساس روش پرالونگ (مطالعه موردی: شهرستان داراب)؛ مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال اول، شماره دوم، صص 73-91
  4. شیعه، اسماعیل؛ علی پور اشلیکی، سجاد(1389). تحلیل عوامل کیفیت بخش محیط گردشگری ساحلی با توجه به معیارهای گردشگری پایدار، پژوهش های جغرافیای انسانی، مطالعه موردی: سواحل شهر رامسر، شماره 17 ص 167-155
  5. ضرابی، اصغر؛ صدیف، اسلامی پریخانی(1390). سنجش تاثیرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی بر توسعه گردشگری، پژوهش های جغرافیای انسانی مطالعه موردی مشکین شهر، شماره75، ص 37-25
  6. صفاری، امیر؛ قنواتی، عزت الله؛ صمیمی پور، خدیجه (1391). شناسایی پهنه های مستعد توسعه اکتوریسم در شهرستان کازرون؛ نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی؛ سال دوازدهم، شماره 26
  7. فخاری،سعیده(1393). مدل سازی ژئومورفولوژیکی به منظور توسعه پایدار(مطالعه موردی: ژئوپارک های پیشنهادی منطقه دماوند)، ساله دکتری، استاد راهنما ، عزت الله قنواتی، دانشگاه خوارزمی
  8. مختاری، داود(1394)). اهمیت نقشه های زمین پیمایی در مدیریت مکان های ژئومورفیکی ایران، (مطالعه موردی: گردنه پیام)؛ نشریه علمی – پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی (دانشگاه تبریز)، سال 16، شماره 37، صص 151- 172
  9. مقصودی، مهران؛ علیزاده، محمد؛ رحیمی هرآبادی، سعید و هدایی آرانی مجتبی (1391). ارزیابی قابلیت ژئومورفوسایت های گردشگری در پارک ملی کویر با استفاده از روش Pereira؛ مجله مطالعات گردشگری، سال 5، شماره 17
  10. مقیمی، ابرهیم؛ رحیمی هرآبادی، سعید؛ هدایی آرانی، مجتبی؛ علیزاده، محمد و اروجی، حسن (1391). ژئومورفوتوریسم و قابلیت سنجی ژئومورفوسایت های جاده ای با بهره گیری از روش پری یرا مطالعه موردی: آزاد راه قم – کاشان. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، سال 12، شماره 27، صص 7-26
  11. یمانی، مجتبی؛ نگهبان، سعید؛ رحیمی هرآبادی، سعید و علیزاده، محمد (1391). ژئومورفوتوریسم و مقایسه روش های ارزیابی ژئومورفوسایتها در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: استان هرمزگان). مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری، سال اول، شماره اول، صص 87-104
  12. Refrenses Bollati, I. Leonelli, G. Vezzola, L. Pelfini, M. (2014). The role of Ecological Value in Geomorphosite assessment for the Debris-Covered Miage Glacier (Western Italian Alps) based on a review of 2.5 centuries of scientific study.
  13. Geoheritage Bramwell, B., & Lane, B. (1993). Interpretation and sustainable tourism: The potential and pitfalls. Journal of Sustainable Tourism, 1(2), 71-80. Brilha, J., (2014). Inventory and Quantitative Assessment of Geosites and Geodiversity Sites: a Review. Geoheritage, DOI 10.1007/s12371-014-0139-3 Brilha, J., 2015. Inventory and Quantitative Assessment of Geosites and Geodiversity Sites: a Review.
  14. Geoheritage, DOI 10.1007/s12371-014-0139-3 Feuillet, T & Sourp, E (2011); Geomorphological Heritage of the Pyrenees National Park(France): Assessment, Clustering, and Promotion of Geomorphosites; Geoheritage, V 3, pp 151–162
  15. Getz, D., & Timur, S. (2005). Stakeholder involvement in sustainable tourism: balancing the voices. In: W.F. Theobald (Ed.), Global Tourism (3rd Ed.).
  16. Maryland Heights, MO: Butterworth–Heinemann Henriques M. H. Reis Rui P. Brilha; & amp; Mota Teresa; (2011); Geoconservation as an Emerging Geoscience; Geoheritage (2011) 3:117–12
  17. Hose, T; (2012); 3G’s for Modern Geotourism; geoheritage, V 4, Issue 1-2, P 7-24.
  18. Kubalikova, L. Kirchner, K,( 2016), Geosite and Geomorphosite Assessment as a Tool for Geoconservation and Geotourism Purposes: a Case Study from Vizovická vrchovina Highland (Eastern Part of the Czech Republic), Geoheritage, pp5–14.
  19. Liu, Z. (2003). Sustainable tourism development: a critique. Journal of Sustainable Tourism, 11(6), 459–475.
  20. Sharpley, R., & Telfer, D. (2002). Tourism and development—concepts and issues. Clevedon: Channel View Publication.
  21. Paskova, m (2015) the potential of indeghionos knowledge for Rio Coco geopark geotourism; earth and planatory sciences, 15 Turner S (2013). Geoheritage and Geopark: One (Australian) Woman s point of View, Geoheritage, Desember 2013, Volume 5 , Issue4, pp 249-264. Vujicic, M.
  22. Vasiljevic, D. Markovic, S. Hose, T. Lukic, T. Hadzic, O. Janievic, S (2011). Preliminary geosites assessment model (GAM) and its application on Fruska gora mountain, potential geotourism detinarion of Serbia. Acta geographica Slovenica, V 51.2, 361–377
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
دوره 18، شماره 64
بهار 1399، صفحۀ 132-1.
خرداد 1399
صفحه 106-119

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار