نقش خزش روستایی و تغییر کاربری اراضی / مطالعه موردی: روستاه ای پیرامون شهر همدان

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی, دانشکده علوم زمین, گروه جغرافیای انسانی و آمایش, ایران

2 دانشگاه پیام نور, گروه جغرافیا, ایران

چکیده

از مهمترین تاثیرات خزش روستایی را می توان در تغییر کاربری اراضی جستجو نمود. بروز چنین
پدیده ای به تخریب و از بین رفتن زمینهای کشاورزی و رشد پراکنده و منفصل ساخت وسازهای مسکونی و دیگر کاربری های غیرکشاورزی در اراضی زراعی و باغی شده، تاجایی که به نحو چشمگیری- در گذر زمان- از وسعت زمینهای کشاورزی و باغی روستاها کاسته شده است. این مقاله به دنبال شناخت و تحلیل پیامدهای خزش روستایی بر میزان و شدت تغییر کاربری اراضی در سکونتگاه های روستایی پیرامون شهر همدان طی دوره 20 ساله (1394-1374) است. محدوده مورد پژوهش شامل 24 سکونتگاه روستایی بزرگ در حدفاصل 10 کیلومتری شهر همدان با مجموع جمعیتی حدود 67 هزار نفر (میانگین جمعیت روستایی 2800 نفر) در یک عرصه زراعی و باغی است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از تکمیل پرسشنامه و انجام مصاحبه و چندین بار بازدید میدانی و مقایسه نقشه های GISدو مقطع 1374 و 1394 و تحلیل فضایی آنها بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در مجموع 70 درصد گسترش فیزیکی روستاها در زمین های زراعی دیم و آبی و نیز باغات (داخل یا مجاور بافت روستاها) اتفاق افتاده است. مابقی گسترش بافت روستاها نیز در زمین های کشاورزی قابل کشت، زمین های تفکیک شده بنیاد مسکن، اراضی منابع طبیعی و فضاهای غیرزراعی داخل بافت روستایی بوده است. یافته های تحقیق نشان داد که میزان مساحت بافت کالبدی روستاها در ابتدای دوره (1374) بالغ بر 450.3 هکتار بوده که در پایان دوره (1394) به 776.2 هکتار رسیده که این میزان نشان دهنده تخریب و تغییر کاربری اراضی بیش از 220 هکتار زمین کشاورزی و باغی محدوده مورد مطالعه است. بر این اساس مدیریت خردمندانه اراضی زراعی و باغی و سیاستگذاری ها در جهت حفاظت و صیانت از زمین های کشاورزی در منطقه شهری همدان و سکونتگاه های روستایی پیراشهری در قالب رویکرد پیوندهای روستایی- شهری ضروری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of rural creep and land use change / case study: a village around the city of Hamadan

نویسندگان [English]

  • Abbas Saidi 1
  • Mostafa Taleshi 2
  • Muosa Kazemi 2
  • Mohammadmahdi Zianoosh 2
1 Shahid Beheshti University, Faculty of Earth Sciences, Department of Human Geography and Science, Iran
2 Payam Noor University, Department of Geography, Iran
چکیده [English]

A phenomenon related to the destruction and destruction of agricultural lands and the scattered and isolated growth of residential constructions and other non-agricultural uses in agricultural and garden lands, so that the size of agricultural and garden lands in villages has been significantly reduced over time. . This article seeks to identify and analyze the consequences of rural creep on the extent and intensity of land use change in rural settlements around Hamedan city during a 20-year period (1374-1394). The scope of the research includes 24 large rural settlements within 10 kilometers of Hamedan city with a total population of about 67 thousand people (average rural population of 2800 people) in an agricultural and garden area. The research method was descriptive and analytical, using questionnaires, conducting interviews, several field visits, comparing GIS maps of 1374 and 1394, and their spatial analysis. The findings of the research show that a total of 70% of the physical expansion of villages has happened in rainfed and irrigated agricultural lands as well as gardens (inside or adjacent to the villages). The rest of the expansion of the rural fabric has been in arable agricultural lands, separated housing foundation lands, natural resource lands, and non-agricultural spaces within the rural fabric. The findings of the research showed that the area of ​​the physical tissue of the villages at the beginning of the period (1374) was 450.3 hectares, and at the end of the period (1394) it reached 776.2 hectares, which indicates the destruction and change of land use of more than 220 hectares of agricultural land and Baghi is the study area. Based on this, the wise management of agricultural and garden lands and policies for the protection and maintenance of agricultural lands in the urban area of ​​Hamedan and the rural settlements of Pirashhari in the form of the approach of rural-urban links are necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural creep
  • land use change
  • suburban settlements
  • Hamedan
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
دوره 14، شماره 50
آذر 1395
صفحه 1-32

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار