عوامل موثر در وقوع حرکات توده ای در حوضه کرگانرود با استفاده از مدل AHP

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

حوضه های شمالی کشور از جمله مناطقی هستند که میزان درصد زمین لغزش آنها به طورنسبی زیاد بوده و همچنین ترکیب عوامل طبیعی و انسانی باعث وقوع خسارتهای زیاد ناشی از این پدیده شده است. بررسی عوامل موثر در وقوع زمین لغزشهای یک منطقه و پهنه بندی خطرهای حاصل از آن می تواند کمک موثری در کاهش خسارت های حاصل از این پدیده با دوری جستن از این مناطق بنماید. با این هدف لازم است تا نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش برای این مناطق تهیه شود.
پهنه بندی زمین لغزش یکی از روش هایی است که به کمک آن می توان مناطق بحرانی را به لحاظ پایداری شیب مشخص نمود. تحقیق حاضر با هدف انتخاب و شناسایی مهمترین و موثرترین عامل در ایجاد وقوع زمین لغزش درحوضه کرگانرود تالش به انجام رسیده است. پس از بررسی های میدانی و تهیه لایه های اطلاعاتی از طریق نقشه ها و منابع موجود عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های حوضه بررسی شده و مهمترین عوامل موثر به ترتیب زمین شناسی، شیب، نزدیکی به جاده، جهت شیب، نزدیکی به گسل، کاربری اراضی و نزدیکی به آبراهه ها شناسایی شدند. نتایج حاصل را که از طریق نقشه های شیب، جهت شیب، زمین شناسی، میزان پوشش گیاهی منطقه، نوع کاربری اراضی، فاصله از گسل و شبکه آبراهه و جهت شیب به دست آمده است. وزن هر یک از عوامل را از روش تحلیل سلسله مراتبی یا AHP و با مقایسه زوجی عوامل مذکور محاسبه و پس از تهیه نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش و با توجه به وزن نهایی هر عامل به این نتیجه می رسیم که عامل سنگ شناسی، شیب، جاده و جهت شیب در حوضه تالش به ترتیب مهمترین عوامل زمین لغزش منطقه موردنظر است. با توجه به نقشه پهنه بندی زمین لغزه، حوضه آبریز از لحاظ حساسیت به لغزش به پنج پهنه تقسیم گردید و مناطق با ریسک وقوع زمین لغزش زیاد تا بی خطر شناسایی شدند. بیشترین حرکات توده ای از نوع سولیفلوکسیون درمناطق مرتفع و مرتعی حوضه و دردامنه های روبه شمال و شمال شرقی و زمین لغزش نیز در اطراف جاده ها بویژه جاده های جنگلی و کوهستانی بیشترین وقوع را نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effective factors in the occurrence of mass movements in Kerganrood basin using AHP model

نویسنده [English]

  • mohsen ranjbar
Islamic Azad university
چکیده [English]

The northern basins of the country are among the areas where the percentage of landslides is relatively high and also the
combination of natural and human factors has caused a lot of damage caused by this phenomenon. Investigating the effective
factors in the occurrence of landslides in an area and zoning the risks resulting from it can effectively help in reducing
the damages resulting from this phenomenon by avoiding these areas. With this aim, it is necessary to prepare a landslide
risk zoning map for these areas.

Landslide stratification is one of the methods that can be used to identify critical areas in terms of slope stability.
The current research has been carried out with the aim of selecting and identifying the most important and effective
factor in the occurrence of landslides in the Kargan River Talash basin.

The results show that the lithology factor, slope, road and slope direction in Talash basin are the most important factors
of landslides in the target area, respectively. According to the landslide zoning map, the catchment area was divided into
five zones in terms of susceptibility to landslides, and areas with high to safe landslide risk were identified. The most
mass movements of the solifluction type in the high and pasture areas of the basin and in the north and northeast facing
areas and landslides also occur around the roads, especially the forest and mountain roads.


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mass movements
  • kargan River
  • AHP model