تحلیل فضایی فقر شهری مبتنی بر ابعاد اجتماعی، اقتصادی، آموزشی شهر رشت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،واحد اردبیل ، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،واحد اردبیل ، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

3 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی،اردبیل،ایران

4 استادیار گروه آمار و علوم کامپیوتر دانشگاه محقق اردبیلی ، اردبیل، ایران.

چکیده

به منظور ارزیابی میزان فقر شهری در بلوک‌های مختلف شهر رشت و خوشه‌بندی فقر در این شهر (خیلی فقیر، فقیر، متوسط، مرفه، خیلی مرفه)، شاخص‌های 17 گانه فقر شهری با استفاده از نرم افزار Arc GIS و به روش تحلیل لکه‌های داغ گستره فضایی فقر شهری بر حسب مولفه‌های فقر آنها رسم شد. میزان فقر شهری در بلوک‌های مختلف شهر رشت با استفاده از نرم‌افزار آماری R و به روش تصمیم‌گیری چند شاخصه پرومته که وزن‌ شاخص‌ها از روش ANP از داده‌های خام بلوک‌های آماری شهر رشت که در سرشماری سال ۱۳۹۵ بدست آمده بود محاسبه شد. یافته‌های پژوهش نشان دادند که لکه‌های داغ (مرفه و خیلی مرفه) بیشتر در هسته مرکزی شهر دیده می شود. در مقابل، لکه‌های سرد (فقیر و خیلی و فقیر) بیشتر در حاشیه شهر در شرق، غرب و جنوب‌غربی شهر رشت مشاهده می شوند. حد فاصل این دو منطقه لکه‌های معتدل به صورت باریکه منفصل کننده و مرز عبور فقر شهری از فقیر به مرفه قرار گرفته است.مقایسه مولفه های نشان می دهد ، فقر آموزشی از ساختار یکنواختی در این شهر تبعیت کرده و گسترش‌یافته است. تفاوت قابل‌ملاحظه در ابعاد فقر شهری در مؤلفه اجتماعی با مولفه اقتصادی می‌باشد به‌طوری‌که الگوی توزیع فقر اجتماعی با فقر اقتصادی حالت معکوس دارند هر جا که فقر اجتماعی بیشتر هست، فقر اقتصادی در آنها کمتر می باشد . هم‌چنین تفاوت معنی‌دار بین فقر آموزشی و فقر اجتماعی در منطقه شمال‌شرق رشت دیده می شود که از بعد فقر اجتماعی فقیر و خیلی فقیر می باشند و برعکس از لحاظ بعد آموزشی مرفه و خیلی مرفه می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of urban poverty based on social, economic and educational dimensions of Rasht city.

نویسندگان [English]

  • Zahra Alizadeh 1
  • Mohammad taqi Masoumi 2
  • Hossein Nazmfar 3
  • Akbar Abravesh 4
1 Student, Faculty of Geography and Urban Planning, Ardabil Unit, Islamic Azad University, Ardabil, Iran
2 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran
3 Professor of Department of Geography and Urban Planning, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
4 Assistant Professor, Department of Statistics and Computer Science, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

In order to evaluate the amount of urban poverty in different blocks of Rasht city and to cluster poverty in this city (very poor, poor, average, wealthy, very wealthy), 17 indicators of urban poverty are spread using Arc GIS software and hot spot analysis method. The space of urban poverty was drawn according to their poverty components. The rate of urban poverty in different blocks of Rasht city was calculated using R statistical software and Prometheus multi-indicator decision-making method, where the weights of the indicators were calculated from the ANP method from the raw data of the statistical blocks of Rasht city obtained in the census of 2015.The findings of the research showed that hot spots (prosperous and very prosperous) are mostly seen in the central core of the city. On the other hand, cold spots (poor, very, and poor) are mostly observed in the outskirts of the city in the east, west, and southwest of Rasht city. The border between these two regions of moderate spots is a dividing line and the border of urban poverty from poor to wealthy.The comparison of the components shows that educational poverty has followed and spread from the uniform structure in this city. The noticeable difference in the dimensions of urban poverty is in the social component and the economic component, so that the pattern of distribution of social poverty and economic poverty are inverted, wherever the social poverty is more, the economic poverty is less in them. Also, a significant difference between educational poverty and social poverty can be seen in the northeastern region of Rasht, where they are poor and very poor in terms of social poverty, and on the contrary, they are prosperous and very prosperous in terms of education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial analysis
  • urban poverty
  • ANP method
  • Rasht city
جغرافیا ( فصلنامه علمی انجمن جغرافیایی ایران)
دوره 21، شماره 78
آبان 1402
صفحه 181-204

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار